________________
समार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १४ ग्रन्थस्वरूपनिरूपणम्
४३९
निरोधम् - अशेषकर्मक्षयस्वरूपम् (आहु): - प्रतिपादयन्ति ते के इत्याह- (तिलोग दंसी) त्रिलोकदर्शिनः - सर्वज्ञाः (ते) ते-तीर्थ कराः, पूर्वोक्तमर्थम् (एवमक्खति) एव माचक्षते - कथयन्ति (भुज्जे) भूयः - पुनः खलु ( पमायसंगं ) प्रमादसङ्गम् - मदकषायादिसंसर्गम् (ण एयंतु) न यन्तु न प्राप्नुवन्तु इति तीर्थकराः प्रतिपादयन्ति १६ ।
टीका - अपि चान्यत् 'अस्सि' अस्मिन् गुरुकुले निवसन् शिष्यः 'सुठिच्चा' सुस्थाय - पग्गुरुमुखात् सर्वज्ञशास्त्रं श्रुतम्, श्रुत्वा च सम्यगवधारितम् अवधारिते च तस्मिन् समाधिभूते मुक्तिमार्गे सम्यकूस्थित्वा 'तिविहेण' त्रिविधेन- त्रिकरण त्रियोगेन 'तायी' चायी सस्थावर सूक्ष्मवादरपर्याप्तार्या तप्तकलजीवरक्षको भवति षट्कारक्षणोपदेशको वा, तस्य 'एएस या ' एतेषु च समितिगुप्त्यादिषु विचरने वाले संयमी साधु को समस्त क्लेश क्षय रूप शान्ति तथा अशेष कर्मक्षय रूप निरोध हो जाता है ऐसा कहते हैं । वे त्रिलोकदर्शी सर्वज्ञ वीतराग तीर्थंकर भगवान् पूर्वोक्त अर्थ को इसलिए कहते हैं कि जिससे साधु महात्मा शिष्यगण फिर से क्रोधादि कषाय जात्यादि आठ मदका संसर्ग को न प्राप्त करे ॥ १६ ॥
·
टीकार्थ- गुरुकुल में निवास करने वाले शिष्यने गुरु के मुख से जो सर्वज्ञ का शास्त्र सुना है और सुनकर अवधारण (अर्थदिनिश्चय करने वाला) किया है। उसे अवधारण करने पर समाधि रूप मुक्ति मार्ग में सम्यकू प्रकार से स्थित हो । तीन करण और तीन योग से त्रस, स्थावर, सूक्ष्म, बादर, पर्याप्त, अपर्याप्त आदि समस्त जीवों का रक्षक हो या षटुकाय जीवों की रक्षा का उपदेश कर्ता हो। समितिगुप्ति आदि में સમસ્ત લેા ક્ષય રૂપ શાન્તિ તથા અશેષ કક્ષય રૂપ નિરાધ થઈ જાય છે. તેમ કહે છે. એ ત્રિલેાકદર્શી સર્વજ્ઞ વીતરાગ તીથ કર ભગવાન્ પૂર્વોક્ત અને એ માટે કહે છે કે-જેથી સાધુ મહાત્મા શિષ્ય ગણુ ફ્રીથી ક્રોધાદિ કષાય જાત્યાદિ આઠે મદના સ ́સને પ્રાપ્ત ન થાય ॥૧૬॥
९.
ટીકા-ગુરૂકુળમાં નિવાસ કરવા વાળા શિષ્યે ગુરૂ મુખેથી સત્ત પ્રીત આગમનું શ્રવણુ કર્યુ છે, અને તે સાંભળીને અવધારણ અર્થાત્ અદિને નિશ્ચય કરેલ છે. તે એ રીતે અવધારણ કરવાથી સમાધિ રૂપ મુક્તિ માર્ગોમાં સમ્યક્ પ્રકારથી સ્થિર રહે. ત્રણ કરણ અને ત્રણ યાગથી ત્રસ, સ્થાવર, સૂક્ષ્મ, ખાદર, પર્યાપ્ત અપર્યાપ્ત વિગેરે સઘળા જીવાની રક્ષા કરવા વાળા હાય કે ષટ્કાયના જીવાની રક્ષાના ઉપદેશ કરવાવાળા હોય સમિતિ ગુપ્તિ વિગેરેમાં વિચરવાવાળા સયત પુરૂષને સમસ્ત કલેશાના ક્ષય
श्री सूत्र तांग सूत्र : 3
