________________
४१३
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १४ ग्रन्थस्वरूपनिरूपणम्
अन्वयार्थ:--(विउहिएणं) व्युस्थितेन-परतीथिकेन (समयाणुसिडे) समयानुशिष्टः समयेन सर्वज्ञपणीतागमाऽनुसारेण अनुशासितः मूलोत्तरगुणाचरणे स्खलितः सन् (बोइए य) नोदितश्च तवागमेनैवं प्रतिषादितं यथा त्वया क्रियते इत्येवं परतीथिकैः नोदितः, (डहरेण) दहरेण-अल्पवयस्केन (बुड्रेण उ) वृद्धेनअधिकवयसा नोदितोऽपि, तथा (अच्चुट्टियाए) अत्युत्थितया-अतिनीचस्वभावया दास्या (घडदासिए वा) घटदास्या का जलवाहिन्या दास्या वा नोदितो. ऽपि, तथा-(अगारिणं वा) अगारिणां वा-गृहस्थानां वा (समयाणुसिटे) समयानुशिष्टः-समयेन अनुष्ठानेन गृहस्थधर्मेण अनुशासितः-गृहस्यैरधिक्षिप्यमाणोऽपि साधुः कोपं न कुर्यात् ॥८॥
टीका-साम्मतं स्वपक्षनोदनानन्तरं स्वयं वेतरप्रेरणामधिकृत्य दर्शयति शास्त्रकार:-'विउदिएणं' व्युत्थितेन सर्व ज्ञभणीतशास्त्रविरुद्ध कार्य यः करोति स
अन्वयार्थ-ज्युत्थिन अर्थात् परतीर्थिकों द्वारा अपने सिद्धान्त के अनुसार मूलोत्तर गुणाचरण में स्खलन होने पर परतीथिकों द्वारा आक्षेप किये जाने पर, या डहर अर्थात् अल्पवयस्क तथा अधिक वयस्क द्वारा आक्षिप्त होने पर 'कहने पर एवं अति तुच्छ स्वभावदासी से या जल वाहक दासी से भसित होने पर अथवा गृहस्थों के द्वारा अपने धर्म के अनुसार आक्षिप्त होने पर 'कहने पर' भी साधुजन क्रोध न करे ॥८॥
टीकार्थ-स्वपक्ष की प्रेरणादिखलाने के पश्चात् अब शास्त्रकार स्वपक्ष से इतर पक्ष की प्रेरणा के विषय में कहते हैं । जो उत्थित तो है परन्तु विपरीत रूप से उत्थित है । अर्थात् सर्वज्ञप्रणीत शास्त्र से
અન્વયાર્થ– વ્યથિત-અર્થાત પરતીર્થિક દ્વારા પિતાના સિદ્ધાંત પ્રમાણે અનુશાસિત થઈને અથવા સર્વજ્ઞ પ્રણીત આગમ અનુસાર મૂત્તર ગુણાચ રણમાં ખલિત થવાથી પરતીથિ કે દ્વારા આક્ષેપ કરવામાં આવે ત્યારે અથવા ડહર-અર્થાત્ નાની ઉમરવાળા તથા મેટિ ઉમર વાળાથી આક્ષેપ કરવામાં આવે ત્યારે તથા અત્યંત તુચ્છ સ્વભાવ વાળી દાસીથી અગર જલભરવાવાળી દાસી દ્વારા ઠપકે આપવામાં આવેથી અથવા ગૃહસ્થા દ્વારા પિતાના ધર્મ પ્રમાણે ઠપકો આપવામાં આવેથી પણ સાધુ એ ક્રોધ કરવો નહીં. ૮
ટકાથ–પિતાના પક્ષની પ્રેરણા બતાવ્યા પછી હવે શાસ્ત્રકાર પિતાના પક્ષથી બીજા પક્ષની પ્રેરણાના સંબંધમાં કહે છે, જે ઉસ્થિત તે છે, પરંતુ વિપરીત રૂપથી ઉસ્થિત છે, અર્થાત સર્વજ્ઞ પ્રણીત શાથી વિરૂદ્ધ કાર્ય
श्री सूत्रकृतांग सूत्र : 3
