________________
४०४
सूत्रकृताङ्गसूत्रे पूर्वकं कुर्वन चकाराद् गमनमागनं च प्रत्युत्पेक्षणादिपूर्वकं कुर्वन् सुसाधुयुक्तो भवति स्वाध्याय ध्यानतत्परो भवति (यात्रि) चापि (परकमे) पराक्रमत:-परा. क्रममुद्युक्तविहारित्वमाश्रित्य (समितिसु गुत्तीसु) समितिषु-ईर्यादिपञ्चसमितिषु मुप्तिषु-त्रिविधासु (आयपन्ने) आगतमज्ञः-सनातकर्तव्यविवेको भवति, च-पुन: (पुढो वियागरित) पृथक् पृथक् अहिंसादि प्रकाशयन् (वएज्जा) वदेदिति ॥५॥
टीका-'जे' यः प्राप्तवैराग्यः सदा गुरुकुलवासी 'ठाणभी यस्थानतश्चस्थानमाश्रित्य च 'सुसाहुजुत्ते' सुसाधुयुक्तः-सुसाधुगुणयुक्तो भवति, सुसाधुहि स्थानं कायोत्सर्गादिकं विधत्ते तन सम्यक् प्रत्युपेक्षमाणादिकां क्रियां करोति कायोत्सर्ग च मेरुरिव निष्कम्पः शरीरनिस्पृहो विधत्ते 'सयणासणे य' च-पुन: शयनासनाभ्यां शयनत-आसनतश्व, तत्र शयनं कुर्वन् संस्तारकं तद्भूमि कायं च पूर्वक शरीर का संकोचन, प्रसारण और उपवेशन करता हुआ साधुसमाचारी से सम्पन्न होता है। वह ईर्या आदि पाँच समितियों में तथा तीन गुप्तियों में यथोचित पराक्रम करता है। उसमें कर्तव्य मंबधी विवेक उत्पन्न हो जाता है और वह पृथक पृथक् अहिंसा आदि को प्रकाशित करता हुआ धर्म का उपदेश करता है ॥५॥ ___टीकार्थ-जो वैराग्य युक्त साधु गुरुकुलवासी होता है, वह स्थान की दृष्टि से सुसाधु के गुणों से युक्त होता है । सुसाधु योग्य स्थान मैं कायोत्सर्ग आदि क्रियाएँ करता है । वह उस स्थान का सम्यक प्रकार से प्रतिलेखन करता है। और मेरु की भांति निष्कंप होकर तथा शरीर के प्रति निस्पृह होकर कायोत्सर्ग करता है। गुरु. कुलवासी साधु भी ऐसा ही करता है । इसी प्रकार जव शयन करता પ્રમાર્જન કરીને તથા યતના પૂર્વક શરીરનું સંકેચન, પ્રસારણ અને ઉપવે શન કરતા થકા સાધુ-સમાચારીથી યુક્ત હોય છે. તે ઈર્ષા સમિતિ વિગેરે પાંચ સમિતિમાં તથા ત્રણ ગુપ્તિમાં યથા યોગ્ય પરાક્રમ કરે છે. તેમાં કર્તવ્ય સંબંધી વિવેક ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. અને તે અલગ અલગ અહિંસા વિગેરેને પ્રકાશિત કરતા થકા ધર્મને ઉપદેશ કરે છે. પા
ટીકાર્યું–જે વૈરાગ્યવાળા સાધુ ગુરૂકુળમાં રહેવાવાળા હોય છે, તે સ્થાનની દષ્ટિથી સુ સાધુના ગુણોથી યુક્ત હોય છે. સુસાધુ યોગ્ય સ્થાનમાં કાયોત્સર્ગ વિગેરે ક્રિયાઓ કરે છે, તે એ સ્થાનનું સારી રીતે પ્રતિલેખન
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૩
