________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १३ याथातथ्यस्वरूपनिरूपणम् ३५१ तस्य 'जाई व जाति श्व-मावसमुत्था, 'कुलंच' कुलं च पितृसमुत्थम् एतदु. पलक्षणं सर्व मदानाम्, तथा च क्रियमाणः कोऽपि मदः स्वकत्तुः-संसारात् 'ताणं' त्राण-रक्षाकारणं न भवति, प्रत्युत संसारभ्रमणकारणमेव भवति 'गणस्थ' नान्यत्र 'विज्जाचरणं' विद्याचरणम्, विधया ज्ञानम्, चरणेन चारित्रं गृह्यते तदपि 'सुचिणे' सुचीर्णम्-सम्यक्त्वसम्बलितं संसारात् संरक्षकं भवति ज्ञानचारित्रं विहाय नान्यद् रक्षकम् । एवंविधे सस्यपि मोक्षमार्गे 'णिक्खम्म' निष्क्रम्य-प्रवज्यामादायाऽपि 'से' सः 'अगारिकम्म' अगारिकर्म-सावधकर्मानुष्ठानं जात्यादिकं वा 'सेवई' सेवते-मदादिकं करोति यः सः 'विमोयणाए' विमो. चनाय-निश्शेषकर्मणां क्षयाय 'पारए' पारगः- समर्थः 'न होई' न भवति-अशेषकर्मणां क्षयकर्ता न भवति । उक्तंच
'जातिः कुलं वा न भवेद्धि जन्तोः, संरक्षणायेति वदन्ति धीराः।
किन्तूक्तमेतच्चरितं च रक्षेत्, ज्ञानं च चारित्रमवेहि विद्वन् ! ॥१॥ लाते हैं। मातृपक्ष को जाति और पितृपक्ष को कुल कहा जाता है। जाति अथवा कुल आत्मा का त्राण नहीं कर सकते। यहां जाति और कुल उपलक्षण हैं। अतएव यह समझना चाहिए कि पल आदि का अभिमान भी संसार से त्राण नहीं कर सकता। वह तो संसार भ्रमण काही कारण होता है । समीचीन प्रकार से आचरित अर्थात् सम्पर दर्शन से युक्त ज्ञान और चारित्र ही संसार से रक्षा कर सकते हैं। इनके सिवाय अन्य कोई रक्षक नहीं है।
जो मुनि प्रव्रज्या अंगीकार करके भी गृहस्थ के कार्यों का अर्थात सावद्य अनुष्ठानों का सेवन करता है । अथवा मद आदि करता है, છે. માતૃપક્ષને જાતિ કહે છે, અને પિતૃપક્ષને કુળ કહેવામાં આવે છે. જાતિ અથવા કુળ આત્માનું રક્ષણ કરી શકતા નથી. અહિયાં જાતિ અને કુળ એ ઉપલક્ષણ છે, તેથી એ સમજવું જોઈએ કે -બળ મદ રૂપ મદ લાભમદ તપમદ સૂત્રમદ અશ્વર્ય મદ વિગેરેનું અભિમાન પણ સંસારથી રક્ષણ કરી શકતા નથી તે તે સંસારમાં ભ્રમણનું જ કારણ હોય છે, સારી રીતે આચરવામાં આવેલ અર્થાત્ સમ્યક્ દર્શનથી યુક્ત જ્ઞાન અને ચારિત્ર જ સંસારથી રક્ષા કરી શકે છે, તેના સિવાય બીજું કઈ રક્ષા ४२वावाणु नथी.
જે મુનિ પ્રવજ્યા-દીક્ષા ગ્રહણ કરીને પણ ગૃહસ્થાના કાર્યોનું અર્થાત સાવા અનુષ્ઠાનેનું સેવન કરે છે, અથવા મદ વિગેરે કરે છે, તે સઘળા
श्री सूत्रकृतांग सूत्र : 3
