________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १३ याथातथ्य स्वरूपनिरूपणम्
३२१
अन्वयार्थः - (अहो य) अहनि च - दिवसे (राओ य) रात्रौ च (समुट्ठिएहिं ) समुत्थितेभ्यः - रात्रिन्दिवं सदनुष्ठानं कुर्वद्वयः श्रुतचारित्रधारिभ्यः, तथा - ( तहाग एहि ) तथागतेभ्यः - तीर्थ कृद्भ्यः (धम्मं धर्मम् - श्रुतवारित्ररूपम् (पडिलम्भ) प्रतिलभ्य - प्राप्याऽपि जमालि-प्रभृतयः (अ. घायं) आख्यातम् - कथितमपि तीर्थक्रुद्भिः ( समाहि) समाधि - सम्यग्ज्ञानदर्शनचारित्रलक्षणं रत्नत्रयं मोक्षमार्गम् (अजोसयंता) अजोषयन्तः - असेवमानाः (सत्यारं ) शास्तारम् - गुदिकमेव ( एवं ) एवम् उक्तरीत्या वक्ष्यमाणरीत्या च (फरुसं ) परुष कठोरवचनम् (वयंति) वदन्ति - कठोरवचनद्वारा मोक्षमार्गप्रदर्शकं गुर्वादिकमेव निन्दन्ति ॥२॥
टीका -- पुरुषस्य गुणदोषरूपं नानामकारकं स्वभावं कथयिष्यामि, इति पूर्वं कथम् सम्प्रति-तदेव गुणक्षेत्रजातं विवेचयति 'अहो य' इत्यादि । 'अहो य' अहनि च - दिवसे 'राओ य' रात्रौ च 'समुट्ठिरहि' समुस्थितेभ्यः - रात्रिन्दिवं सम्यअन्वयार्थ - जो दिन और रात सम्यक् प्रकार से उस्थित हैं अर्थात् रात दिन उत्तम (उत्कृष्ट क्रिया) अनुष्ठान करने वाले हैं और श्रुतचारित्र के धारक हैं उनसे तथा तीर्थकरों से, संसारसागर से तारने में समर्थ नचारित्र धर्म को प्राप्त करके भी जमालि तथा दिगम्बर वगैरह सम्यग्ज्ञानदर्शनचारित्र रूप रत्नत्रयात्मक मोक्षमार्ग को नहीं सेवन करते हुए कठोर वचनों द्वारा मोक्षमार्गप्रदर्शक आचार्यगैरह गुरु की ही निन्दा करते हैं ||२||
'
टीकार्थ- पहले कहा था कि पुरुष के गुण दोषों को उसके नाना प्रकार के स्वभाव को कहूँगा, उसी को अब कहते हैं। जो दिन और रात सम्यक् प्रकार से उत्थित हैं अर्थात् समीचीन अनुष्ठान में प्रवृत्त
અન્વયાય—જે રાતદિવસ સમ્યક્ પ્રકારથી ઉત્થિત છે અર્થાત્ રાતદ્મિ વસ ઉત્તમ (ઉત્કૃષ્ટ ક્રિયા) અનુષ્ઠાન કરવાવાળા હાય અને શ્રુતચારિત્રને ધારણ કરવાવાળા હાય તેમની પાંસેથી તથા તીર્થંકર પાંસેથી સસાર સાગરથી તારવામાં સમથ એવા શ્રુતચારિત્ર ધર્મને પ્રાપ્ત કરીને પણ જમાલી તથા દિગમ્બર વિગેરે સમ્યક્ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર રૂપ રત્નત્રયાત્મક માક્ષ માગનુ સેવન ન કરતાં કહેર વચના દ્વારા માક્ષ માર્ગને બતાવવા વાળા આચાય વિગેરે ગુરૂ જ નિંદા કરે છે. ારા
ટીકાઅે—પહેલાં કહેવામાં આવેલ છે કે—પુરૂષના ગુણુ દાષાને તથા તેના અનેક પ્રકારના સ્વભાવને કહીશ. હવે તેને જ કહેવામાં આવે છે. જે રાત અને દિવસ સારી રીતે-સમ્યક્ પ્રકારથી આરાધનામાં તત્પર થયેલા
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૩