________________
२२८
सूत्रकृताङ्गो सन्धयेत्, सति कषायसमूहे संयमः स्वकार्ये कथमपि सफलतां नमाप्स्यति। तथाचोक्तम्-'सामण्णमणुचरंतस्स कसाया जम्स उकडा होति ।
मण्णामि उच्छु पुष्फंत्र, निष्फलं तस्स सामणं' ॥१॥ छाया--श्रामण्यमनुचरतः कषाया यस्य उत्कटा भवन्ति ।
मन्ये इक्षुपुष्पमित्र, निष्फलं तस्य श्रामण्यम् ॥१॥ संयमस्य च वैकल्ये कथमपि न मोक्षसम्भावना । अतः कषायादिक परित्यज्य भावसमाधिद्वारा मुनि रतिमानमायादिकं संसारगमनकारणं व्यतिगमय मोक्षमेवानुसन्धयेत् इति भावः ॥३४॥ मूलम्-संधएं साह धम्मं चं, पावधम्मं गिराकरे।
उवहाणवीरिए भिक्खू, कोहं माणं ण पत्थए ॥३५॥ छाया-साधयेत्साधु धर्म च' पापधर्म निराकुर्यात् ।
उपधानवीर्यों भिक्षुः, क्रोधं मानं न प्रार्ययेत् ॥३५॥ त्याख्यानावरण और प्रत्याख्यानावरण कषाय के उदय में सर्वविरति संयम का प्रादुर्भाव प्रकट नहीं होता है। कहा हैं--'सामण्णमनुचरं. तस्स' इत्यादि।
श्रामण्य अर्थात् चारित्र का पालन करने वाले जिस पुरुष के कषाय उत्कृष्ट उदय होते हैं, उसका श्रमणपन इक्षुपुष्पके समान निष्फल होता है।
जब तक संयम में विकलता (अतिचार)है तब तक मोक्ष की संभा. पना नहीं की जा सकती। अतएव कषाय आदि को त्याग कर भाव समाधि के द्वारा मुनि उत्कट मान माया आदि संसार के कारण कषायों को हटा कर मोक्ष की साधना करे ॥३४॥
વરણ અને પ્રત્યાખ્યાનાવરાણુ કષયના ઉદયમાં સર્વ વિરતિ સંયમને પ્રાદુ ला अर्थातू उत्पत्ति थती नथी. धुं ५ छ.-'सामण्णमणुचर'तस्स' त्यादि
શ્રામણય અર્થાત્ ચારિત્રનું પાલન કરવાવાવાળા જે પુરૂષને કષાયો ઉત્કૃષ્ટપણાથી ઉદયમાં આવે છે, તેનું પ્રમાણપણું સેલડીના ફૂલની જેમ નિષ્ફલ થાય છે.
જ્યાં સુધી સંયમમાં વિકલ પણું (અતિચાર) છે, ત્યાં સુધી મોક્ષની સંભાવના કરવામાં આવતી નથી. તેથી કષાય વિગેરેને ત્યાગ કરીને ભાવ સમાધિ દ્વારા મુનિ ઉત્કૃષ્ટ માન માવા વિગેરે સંસારના કારણ રૂપ કષાયને હટાવીને મેણની સાધના કરે ૩૪
श्री सूत्रकृतांग सूत्र : 3
