________________
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
अन्वयार्थ -- (जे य) ये च (बुद्ध) बुद्धा: - स्वयं बुद्धा, बुद्धबोधिता वा ( महाभागा ) महाभागाः - महापूजनीयाः (वीरा) वीराः - कर्मविदारणसमर्थाः ( संमत्त सिणो) सम्यकस्वदर्शिनः- परमार्थतस्त्ववेदिनः (तेसि परवकंतं) तेषां पराक्रान्तमुद्योगः (सुद्धं) शुद्धमवदातं कर्मबन्धं प्रति (सध्वसो अफलं होइ) सर्वशः - सर्वथैव अफलं भवति पापफलजनकाभावात् तत् निरनुबन्धनिर्जरार्थमेव भवतीति भावः ॥ २३॥
टीका - - ' जे य' ये केचन महापुरुषाः 'बुद्धा' बुद्धा:- संबुद्धाः परोपदेशमन्तरेणैव पदार्थ परमार्थज्ञानवन्तः तीर्थकराः । यद्वा-बुद्धबोधिता गणधरादयः, 'महाभागा ' महाभागाः - महासत्कणीयाः । 'वीराः - कर्मणां दिनाशने सदा सामवन्तो ज्ञानादिमिर्गुणैव सदा शोभमानाः । संमत्तदसिणो' सम्यक्त्वदर्शिनःयथावस्थितपदार्थज्ञानवन्तः । 'तेर्सि' तेषां - जगन्माननीयानां यत् 'परक्कंत' पराक्रान्तम्- तपः संयमाद्यनुष्ठानं तत् 'सुद्धं' शुद्धं विशुद्धं निर्मलं- कषायादिदोष
७०४
-
अन्वयार्थ - जो स्वयं बुद्ध हैं अथवा बुद्धबोधित हैं, महाभाग पूजनीय हैं, वीर अर्थात् कर्मविदारण में समर्थ हैं और सम्यक्त्वदर्शी परमार्थ के ज्ञाता हैं, उनका पराक्रम सर्वथा कर्मवन्धन रूप फल से रहित होता है-निर्जरा का ही कारण होता है ॥२३॥
टीकार्थ - - जो महापुरुष दूसरे के उपदेश के बिना स्वयं ही बोध को प्रास कर परमार्थ को जानने वाले हैं, जैसे तीर्थकर, अथवा जिन्होंने दूसरे ज्ञानियों से ज्ञान प्राप्त किया है, जैसे गणधर आदि तथा जो महान् सत्करणीय हैं, जो कर्मों को नष्ट करने के सामर्थ्य से युक्त हैं, या ज्ञानादि गुणों से विभूषित हैं, जो पदार्थों के यथार्थ स्वरूप को जानते हैं, उनका पराक्रम अर्थात् तप, अध्ययन, यम, नियम आदि અન્વયા — જે સ્વયં બુદ્ધ છે. અથવા બુદ્ધ ખેષિત છે. મહાભાગ પૂજનીય છે, વી૨ અર્થાત્ ક્રમના વિદ્યારણમાં સમથ છે. અને સમ્યકૂદી પરમાર્થને જાણવાવાળા છે, તેનું પરાક્રમ સ થા ક`બધ રૂપ ફળ વિનાનુ હાય છે.-અર્થાત્ નિરાના કારણ રૂપ જ હાય છે. થા
ટીકા--જે મહા પુરૂષા ખીજાના ઉપદેશ વિના પેાતેજ ધ પ્રાપ્ત કરીને પરમાર્થને જાણવાવાળા છે, જેમકે તીથંકર, અથવા જેઆએ ખીજા જ્ઞાનીયા પાસેથી જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરેલ છે, જેમકે ગણધર, વિગેરે તથા જેઆ મહાન્ સત્કાર કરવાને ચાગ્ય હાય છે, જેએા કર્મોને નાશ કરવાવાળા સામ
થી યુક્ત છે, અથવા જ્ઞાન વિગેરે ગુણાથી યુક્ત હાય છે, જેઓ પદાર્થના यथार्थ ( वास्तवि४) ख३पने लगे थे, खानु पराभ अर्थात् तय, अध्य
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
