________________
६५८
सूत्रकृताङ्गसूत्रे अन्वयार्थः--(असंजया) असंयता:-असंयमिनः (मणसा वचसा चेव कायसा) मनसा वचमा चैव कायेन-कृतकारितानुमतिभिः (अंतसो) अन्तश:-कायेनाशकाअपि मनसैव पापानुष्ठानानुमत्या (आरओ परभो वावि) आरतः परतो वापि-इहलोकपरलोकार्थम् (दुहा वि) द्विधापि स्वयं करणेन परकारणेन च जीवविराधका भवन्तीति ॥६॥
टीका-'असंजया' असंयता मनोवाकायैः पुरुषाः परवञ्चकाः। 'मणसा' मतसा 'वयसा' वचसा 'चेव' च एव, तथा 'पायसा' कायेन-शरीरेण, अनेन शरीरवाङ्मनसां प्रवर्त्तने कारणत्वं दर्शितम् । 'अंतसो' अन्तशः-शरीरादिभिरसमथा अपि चिन्तनमात्रेणैव परघातमिच्छन्ति कालशौकरिकवत् 'आरओ' 'अंतसो-अन्तशः' कायाकी शक्ति न होने पर मनसे ही 'आरओ परओ वावि-आरतः परतः वापि' इसलोक एवं परलोक दोनों के लिये 'दुहा वि-द्विधापि' करने और कराने दोनों प्रकार से जीवों का घात कराते हैं।॥६॥ ___ अन्वयार्थ-असंयमी पुरुष मन से, वचन से और काय से, तथा कृत, कारित और अनुमोदन से एवं काय से असमर्थ होने पर मन से ही पाप के अनुष्ठान की अनुमोदना करके, इस लोक और परलोक दोनों के लिए स्वयं करने और कराने से दोनों प्रकार से जीवों के पिराधक होते हैं ॥६॥
टीकार्य-जो पुरुष मन, वचन और काय से असंयमी हैं-परवंचक (दूसरे को ठगने वाले) हैं, वे मन, वचन, काय से और शरीर से असमर्थ होने पर चिन्तन मात्र से दूसरों के घात की इच्छा करते हैं। अंतपय त अर्थात् ४ायनी ५४ती न पाता भनथी र 'आरओ परओवा विलारतः परतः वापि' मासेर सन .४ मेमनस मोटे 'दुहावि-द्विधापि' કરવું અને કરાવવું એ બન્ને પ્રકારથી જીવન ઘાત કરાવે છે. દા
અન્વયાર્થ—અસંયમી પુરૂષ મનથી, વચનથી અને કાયાથી તથા કૃત, કારિત અને અનુદનથી તથા કાયથી અસમર્થ –અશક્ત થાય ત્યારે મનથી જ પાપના અનુષ્ઠાનની અનુમોદના કરીને આલોક અને પરલોક બને માટે પિત કરવા અને કરાવવાથી અર્થાત્ બેઉ પ્રકારથી છની વિરાધના કરે છે. દા
ટકાથ–જે પુરૂષ મન, વચન, અને કાયાથી અસંયમી હોય છે. પરવચક-બીજાને ઠગવાવાળા હોય છે, તેઓ મન વચન અને કાયાથી અને શરીરથી અશક્ત થાય ત્યારે વિચાર માત્રથી બીજાઓના ઘાતની ઈચ્છા કરે છે.
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
