________________
-
-
-
-
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ७ उ. १ कुशीलयतां दोषनिरूपणम् ५७१ प्राणाः प्राणिनः, 'संपाइम' संपातिमा:-शलभादयस्तत्र संपतन्ति तेऽपि जीपा एव। तथा 'संसेइया' संस्वेदजाः-स्वेदेनदेहाश्रित देहविकाररूपजलेन जायमाना यूकादयोऽपि जीया एव। तथा-'कट्ठसमस्सिया य' काष्ठसमाश्रिताः घुणकम्यादयः माणिनः, एते सर्वेऽपि जीवा एच। 'अगणि' अग्निम् 'समारभंते' समारभमाणः 'एए' एतान्-उपर्युक्तान् पइपिजीवनिकायान् 'दहे' दहेत-ये हि काठाधाश्रिता जीवास्ते सर्वेऽपि दह्यन्ते बह्निमज्यालने ! तथा च ये पहिमज्या. लकास्ते षडपि जीयनिकायजीयान् विराधयन्ति, अतो बहिकायसमारम्मो महादोषायेति ॥७॥ __ एतावता येऽग्निकायविराधकास्तापसास्तथा-पाकादिव्यापारादनिवृत्ता बौद. भिक्षयः पार्थस्थादयः ते निराकृताः । इदानीं ये यनस्पतिकायान् विराधयन्ति, तानधिकृत्याऽऽह सूत्रकार:-'हरियाणि' इत्यादि । मुम्ल-हरियाणि भूयाणि विलंबगाणि,
आहार देहा य पुढो सियाई। आदि जो संपातिम अर्थात् उडनेवाले हैं, वे भी जीय हैं तथा जू आदि संस्वेदज, जो पसीने से उत्पन्न होते हैं, वे भी जीव हैं। काष्ठ के सहारे रहनेवाले घुन, कृमि आदि भी जीव हैं । जो अग्नि का आरंभ करता है यह सभी पूर्वोक्त जीवों को जलाता नष्ट करता है, अग्नि जलाने पर काष्ठ के आश्रित सभी जीय जल मरते हैं। अन्य जीवों की विराधना भी होती है । अतः अग्नि को जलाना महादोष का कारण है ॥७॥ નહીં કે પાણીમાં રહેલાં છ જ જીવે રૂપ છે. તેઓ તે જીવરૂપ છે જ પરત અપુકાય પણ જીવ રૂપ જ છે. પત ગિયા આદિ જે સંપાતિમ (ઉ. નારા) આવે છે, તેઓ પણ જીવરૂપ જ છે. એ જ પ્રમાણે શું આદિ સં. દજ (પરસેવામાંથી ઉત્પન્ન થનારા) આ પણ જીવ રૂપ જ છે કાષ્ઠને આશ્રયે રહેનારા કીડા, કૃમિ આદિને પણ જીવરૂપ જ માનવા જોઈએ. જે માણસ અગ્નિને પ્રજ્વલિત કરે છે, તે પૂર્વોક્ત સઘળા જીવેને બાળીને તેમની હિંસા કરે છે. અગ્નિને સળગાવવાથી કાષ્ઠને આશ્રયે રહેલાં સઘળા છે તે બળી જ મરે છે, એટલું નહીં પણ અન્ય જીવોની પણ વિરાધના થાય છે તેથી જ અગ્નિના આરંભને-અગ્નિ પ્રજવલિત કરવાના કાર્યને મહાદેષનું કારણ કહે વામાં આવેલ છે. શા
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૨
