________________
५३२
सूत्रकृताङ्गसूत्रे टीका-'पुढोवमे' पृथच्युपमः-पृथ्व्या उपमा विद्यते यस्य स पृथ्व्युपमो. भगवान महावीरः, यथा खलु पृथिवी सकल पाणिनामाधाररूपा आधारकत्वात् तथा भगवान् सर्वमाणिनामभयदानात् सदुपदेशदानाद्वा आधारः, अतः पृथिव्याः साहश्यं भगवतो भवति । अयवा-पथा-पृथिवी सर्वसहा भवति, 'सर्वसहा वसु. मती वसुधो: वसुन्धरा' इत्यमरात्, तथा भगवानपि सर्वोपसर्गान् सम्यक सहते, अतोऽपि पृथिव्याः सादृश्यं भवति भगवन्महावीरे । 'धुणइ' धुनोति-अप. नयति अष्टप्रकारकं कर्म इति । तथा-विगयगेही' विगतगृद्धिः-विगता विनष्टा बाह्याभ्यन्तरपदार्थेषु गृद्धि:-मृद्धिभावो यस्य स विगतगृद्धिः। 'सणिहि ण कुव्यई' सन्निधिं न करोति. सन्निधानं सनिधिः, स च द्विविधः, द्रव्यभावभेदात् ।
टोकार्थ-भगवान् महावीर पृथ्वी के समान हैं। जैसे पृथ्वी समस्त प्राणियों को आश्रय देने के कारण आधार है, उसी प्रकार भग. यात् सब प्राणियों को अभय देने तथा सदुपदेश देने के कारण आधार हैं । अतएव भगवान पृथ्वी के सदृश हैं। अधया जैसे पृथ्वी 'सर्वसहा' अर्थात् सभी कुछ सहन करने वाली है, अमरकोष में भी कहा हैसर्वसहा, वसुमती, वसुधा, उर्वी और चसुन्धरा, यह सब पृथ्वी के नाम हैं। भगवान् समस्त उपसगों को सहन करने वाले हैं, इस कारण भी भगवान् में पृथ्वी की सदृशता है। भगवान महावीर आठ कर्मों के विनाशक हैं। वे बाह्य और आभ्यन्तर सभी प्रकार के पदार्थों में गृद्धि (आसक्ति) से मुक्त हैं । वे किसी प्रकार को सनिधि-संचय नहीं करते। सनिधि दो प्रकार की है-द्रव्य सन्निधि और भावसनिधि । घृत,
ટીકાથ–મહાવીર પ્રભુ પૃથ્વીના સમાન છે. જેમ સમસ્ત પ્રાણીઓને આશ્રય દેનારી હેવાને કારણે પૃથ્વી તેમને આધાર કહેવાય છે, એજ પ્રમાણે ભગવાન મહાવીર સમસ્ત જીને અભય દેનારા તથા તેમને સદુપદેશ દેનાર હોવાને કારણે સમસ્ત જીવોના આધાર છે. તે કારણે તેમને પૃથ્વીના સમાન
ह्या छ. सयथा-भ पृथ्वी ' सर्वसहा" सघणु सहन ४२नारीछ, मेरी પ્રમાણે ભગવાન મહાવીર પણ ઘેર પરીષહો અને ઉપસર્ગો સહન કરનારા છે. अभषमा ५५ ह्यु छ -“सर्वसहा, वसुमती, वसुधा," सुधा, जी અને વસુન્ધરા, આ બધા નામે પૃથ્વીના જ છે. ભગવાન સમસ્ત ઉપસર્ગોને સહન કરનારા હેવાથી તેમાં પૃથ્વીની સમાનતા છે. તેથી ભગવાન મહાવીર આઠ કર્મોનો ક્ષય કરનારા છે. તેઓ બાહ્ય અને આભ્યન્તર બધા પ્રકારના પદાર્થોમાં વૃદ્ધિભાવ (આસક્તિ)થી રહિત હતા. તેઓ કઈ પ્રકારની સવિધિ
શ્રી સૂત્ર કતાંગ સૂત્ર : ૨
