________________
४९६
सूत्रकृताङ्गलने समानतेजाः (पनायते) प्रज्ञायते-प्रतीतो भवति-ज्ञायते (एवं) एवम् (सिरीए उ) श्रिया तु-स्वकीयशोभया (भूविन्ने) भूरिवर्ण:-अनेकवर्णवान् (मणोरमे) मनोरमः (मनोहरः (अच्चिमाली) अर्विमालि:-सूर्य इच (जो एइ) द्योतयति-दशापि दिशः प्रकाशयतीति ॥१३॥
टीका-(गगिंदे) नगेन्द्रः-पर्वतप्रधानो मेरुनामो नगेन्द्रः (महीइमज्झमि) मयां-पृथिव्यां मध्यदेशे-रत्नपभापृथिव्यां मध्यदेशे जम्बूद्वीपः । जम्बूद्वीपस्यापि बहुमध्यदेशे सौमनस-विद्युत्प्रभगन्धमादन-माल्यवन्त-दंष्ट्रा-पर्वतचतुष्टयोपेतः पृथ्वीमध्यगमलन आरभ्य उपरिभागपर्यन्तं लक्षपोजनोच्छायवान् (१०००००) वर्तते, तत्र योजनसहसं (१०००) पृथिवीमध्ये, नवनवतिसहस्रयोजनानि (९९०००) पृथिव्या उपरि वर्तते । स समभूमिभागे दशसहस्रयोजनविस्तीर्णः, समान शुद्ध लेश्या-वर्ण वाला प्रतीत होता है । इस प्रकार वह अपनी शोभा से अनेक वर्णों वाला एवं मनोरम है। वह सूर्य के समान दशों दिशाओं को उद्योतित-प्रकाशित करता है ॥१३॥
टीकार्थ-पर्वतों में प्रधान वह मेरु पर्वतेन्द्र रश्नप्रभा पृथिवी के मध्य भाग जम्बूदीप में और जम्बूद्वीप के भी बिल्कुल मध्य भाग में है। वह सौमनप्त, विद्युत्प्रभ, गंधमादन और माल्यवन्त नामक चार दंष्ट्रा पर्वतों से युक्त, तथा वह पृथिवी मध्य गत मूल भाग से लेकर चोटी पर्यन्त लाख योजन की ऊँचाईवाला है, उप्तमें से एक हजार योजन की ऊंचाई पृथिवी में है और नवाणु हजार ऊंचा पृथिवी पर है। वह समभूमि भागपर दस हजार योजन विस्तार वाला है, वह अनुक्रम से
શદ્ધ લેશ્યા અને વર્ણવાળે લાગે છે. આ પ્રકારે તે ખૂબ જ સુંદર અને અનેક વોવાળે હેવાને લીધે ખૂબ જ મને રમ છે. તે સૂર્યના સમાન દસે દિશાઓને ઉદ્યોતિત પ્રકાશિત કરે છે. જે ૧૩.
ટીકાથ–પર્વતેમાં શ્રેષ્ઠ એ તે મેરુ પર્વતેન્દ્ર રતનપ્રભા પૃથ્વીના મધ્યભાગ જંબૂઢીપની બરાબર મધ્યમાં આવેલું છે. તે સૌમનસ, વિ...", ગંધમાદન અને માલ્યવન્ત નામના ચાર ઇંટ્રા પર્વતેથી યુક્ત છે. તથા પૃથ્વીની અંદર વ્યાપેલા મૂળભાગથી શરૂ કરીને ટચ સુઘીની તેની ઊંચાઈ એક લાખ
જનની છે. એક લાખ જનની તેની કુલ ઊંચાઈમાંથી એક હજાર યોજના જેટલી તેની ઊંચાઈ પૃથ્વીની સપાટીની નીચે છે અને બાકીના ૯૯ નવાણુ હજાર એજનની ઊંચાઈ પૃથ્વીની સપાટીના ઉપરના ભાગમાં છે. સમભૂમિ ભાગ પર તેને વિસ્તાર દસ હજાર જનને છે, આ વિસ્તાર ધીમે ધીમે
શ્રી સૂત્ર કુતાંગ સૂત્ર ૨
