________________
समार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ३ उ. १ वधपरीपनिरूपणम्
१७
कादिरूपान् सोढुमशक्नुवन्तः, 'मंदा' मन्दाः = मन्दमतयोऽल्पसस्वाः, 'तत्थ' तत्र तादृशाक्रोशादिरूप ग्रामकण्टकादि शब्दश्रवणकाले, 'विसीयंति' विपौदन्ति = अतिशयेन दुःखमनुभवति । 'व' यथा 'भीरुया' भीरुकाः कातरपुरुषाः 'संगामंमि' संग्रामे रणशिरसि चक्रकुन्तासिशक्तिनाराचाकुले रटत्पटइशंखझल्लरीनादसमाकुले विषादं गच्छन्ति अयशः पटह-मंगीकृत्य पलायन्ते । ग्रामे नगरे वा विद्यमानोऽल्पमतिः साधुराक्रोशशब्दजनितं दुःखं तथाऽनुभवति, यथा संग्रामे कातरः पुरुषो दुःखमनुभवतीति भावः ॥७॥
अतः परं वधपरीप सूत्रकारः दर्शयति- 'अप्पेगे खुधियं' इत्यादि ।
२
मूलम् - अप्पगे खुधियं भिक्खु सुणी डंसह लूसइ ।
७
११
१०
तस्थ मंदा विसीति ते पुट्ठा व पाणिणो ॥८॥
शब्दों को एवं 'यह चोर है, यह जासूस है' इत्यादि कहे जानेवाले शब्दों को सहन करने में असमर्थ होकर मन्दमति या अल्पसत्व साधु उस समय अर्थात् कानों में कांटे के समान चुभने वाले उन आक्रोश वचनों को सुनने के समय अतीव दुःख का अनुभव करते हैं । जैसे चक्र, कुन्त, असि शक्ति एवं नाराच (बाणों) से युक्त तथा बजते हुए ढोल शंख झालर आदि वाद्यों की ध्वनि से व्याप्त संग्रामशीर्ष में जैसे कायर पुरुष विषाद को प्राप्त होते हैं और अपयश सहन करके भी भाग खड़े होते हैं ।
तात्पर्य यह है कि ग्राम या नगर में धैर्यहीन साधु को आक्रोश पूर्ण वचन सुनकर उसी प्रकार दुःख का अनुभव होता है जिस प्रकार संग्राम में कायर पुरुष को ||७||
છે,’ ઈત્યાદિ ગ્રામ્યજના અને નગરજના દ્વારા ઉચ્ચારાતા શબ્દો સાંભળીને તે અલ્પમતિ અથવા અલ્પસત્ત્વ સાધુ અત્યંત વિષાદ અનુભવે છે. પેાતાના કાનમાં કાંટાની જેમ પીડા પહોંચડનારા તે શબ્દો તેનાથી સહન થઈ શકતા નથી, તેથી આ પ્રકારના આક્રોશ વચને સાંભળવાથી તેને ઘણુ' જ દુઃખ થાય छे. नेवी रीतेरा, हुन्त भडग, माथु माहिथी युक्त गरिहलने लेह में, ઢોલ, શ’ખ, ઝાલર. આદિ વાદ્યોતા ધ્વનિથી વ્યાપ્ત સંગ્રામના અગ્રભાગમાં સ્થિત કાયર પુરુષ ડેરી જઈને અપયશની પરવા કર્યા વિના સ`ગ્રામમાંથી નાસી જવાને તૈયાર થઈ જાય છે, એજ પ્રમાણે મન્દમતિ, અલ્પસત્ત્વ સાધુ પણ પૂર્વોક્ત આક્રોશ વચનેને સાંભળીને વિષાદના અનુભવ કરે છે અને સચમથી ભ્રષ્ટ થઈ જાય છે. ાગાથા ગા
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨
