________________
-
-
-
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ.३ उ.३ स्खलितस्य साधोरुपदेशः १८३ ___ अन्वयार्थ:--(जहा) यथा (इह) इहास्मिन् लोके (वेयरणी नई) वैतरणी नदी (दुरुत्तरा संमता) दुस्तरा संमता दुःखेन तत्तु योग्या (एवं) एवमनेन प्रकारेण (लोगंसि) लोके (नारीओ) नायः स्त्रियः (अमहमया) अमतिमता-विवेकशून्यपुरुषेण (दुरुत्तरा) दुस्तरा भवतीति ॥१६॥
टीका--'जहा' यथा 'वेयरणी' वैतरणी 'नई' नदी 'दुत्तरा' दुस्तरा इहलोके संमता, अत्यन्तवेगवाहितया विषमतटवत्तया च वैतरणी नदी अनिष्णातैस्त मशक्या भवति । नदीसंतरणे कृतमतयः एव तां तरन्ति । 'एवं' एवं प्रकारेण
स्त्री परीषह को सहन करना अत्यन्त कठिन है, सूत्रकार यह दिखलाते हुए कहते हैं--'जहा नई' इत्यादि ।
शब्दार्थ-'जहा-यथा' जैसे 'इह-इह इस लोकमें 'वेयरणी नईवैतरणीनदी' वैतरणी नदी 'दुरुत्तरा संमता-दुस्तरा संमता' अनिष्णात. जनोंसे दुस्तरमानी गई है 'एवं-एवम्' इसी प्रकार 'लोगसि-लोके' इस लोकमें 'नारीओ-नार्यः स्त्रियां 'अमई मया-अमति मता' विवेकशून्य पुरुष से 'दुरुत्तरा-दुस्तरा' दुस्तर मानी गई है ॥१६॥ ' अन्वयार्थ--जैसे लोक में वैतरणी नदी को पार करना कठिन है, उसी प्रकार विवेकहीनजनके लिए स्त्रियां दुस्तर हैं ॥१६॥
टीकार्थ-वैतरणी नदी को पार करना कठिन माना गया है। वह तीव्र वेगके साथ बहती है और उसके तट बडे विकट होते हैं। अतएव अनिपुणपुरुष उसे तिर नहीं सकते । उसे वही लोग पारकर
હવે સૂત્રકાર એ વાત પ્રકટ કરે છે કે સ્ત્રી પરીષહને સહન કરે ઘણે भुश्त छ-'जहा नई' त्याहि
शाय -'जहा-यथा' २वी रीत 'इह-इह' Anaswi 'वेयरणीनई-वैतरणीनदी' वैतरणानही 'दुरुत्तरा समता-दुस्तरा संमता' मानिध्यात मासेोथी रत२भनाय छे. 'एवं-एवम्' मा ४ारे 'लोगसि-लोके' मा मा 'नारीओ-नार्यः' श्री. 'अमईमया-अमतिमता' विशून्य ५३५थी 'दुरुत्तरा-दुस्तरा' स्तर માનવામાં આવેલ છે ૧દા
સૂત્રાર્થ—જેવી રીતે લેકમાં વૈતરણી નદીને પાર કરવાનું કાર્ય અતિ કઠણ ગણાય છે, એજ પ્રમાણે સ્ત્રી પરીષહને જીતવાનું કાર્ય વિવેકહીને પુરુષને માટે हु०४२ गाय छे. ॥१६॥
ટકા––વતરણ નદીને પાર કરવી તે ઘણું કઠણ ગણાય છે. તે તીવ્ર વેગે વહે છે અને તેના તટ ઘણું વિકટ છે. તેથી અનિપુણ પુરુષ તેને તરી શકતા નથી. તેને તે લેકે જ પાર કરી શકે છે કે જેઓ તેને પાર કરવાને
શ્રી સૂત્ર કતાંગ સૂત્ર : ૨
