________________
सूत्रकृताङ्गसूत्रे बोधन्याप्ताः वादे पराजिताः सन्तः (आउसे) आक्रोशान् असभ्यवचनरूपान् (सरणं जति) शरणं यान्ति (टंकणा इव) टंकणा: पर्वतनिवासिनो म्लेच्छजातीयाः (पव्वयं इव) पर्वतमिव-यथा युद्धे पराजिता म्लेच्छाः पर्वतमाश्रयन्ति तथा वादे पराजिताः परतीथिका आक्रोशवचनमाश्रयन्तीति ॥१८॥
टीका--'रागदोसामिभूयप्पा' रागद्वेषाभिभूतात्मान = तत्र रागः-प्रीत्यात्मक देषः-अभीतिः, ताभ्याम् अभिभूतः आच्छादित आत्मा येषां ते रागद्वेषाभिभूतास्मानः । तथा-'मिच्छत्तेण अभिद्दुता' मिथ्यात्वेनाभिद्रुताः मिथ्यात्वेन विपर्यस्तमत्या अभिद्रुताः व्याप्ताः, अन्यवादिनः युक्तितर्कपमाणादिभिः स्वपक्षस्थापनेऽसमर्थाः सन्तः । 'पाउस्से' आक्रोशान असभ्यवचनरूयान् दण्डादिभिश्च 'सरणं' शरणम् 'जति' यान्ति, तानेवाश्रयन्ते । "इव' यथा 'टंकणा' पर्वते विद्यमानाः म्लेच्छ जातीया युद्धादौ पराजिताः सन्तः 'पव्वयं' पर्वतमेव आश्रयन्ते । रागद्वेषाभिभूतात्मानो मिथ्यात्वोपहतमानसाः मंदा बादिनोऽसभ्यवचनान्येव आश्र. यन्ते युक्त्याऽमिजेतुमसमर्थाः सन्ता, यथा म्लेच्छ जातीया युद्धे पराभूताः पर्वत शरणमंगीकुर्वन्ति तद्वदिमेपोऽति भावः ॥१८॥ शरण लेते हैं, जैसे टंकण पर्वत के निवामी म्लेच्छ युद्ध में पराजित होकर पर्वत का आश्रय लेते हैं ॥१८॥
टीकार्थ--प्रीतिरूप राग और अप्रीतिरूप द्वेष से जिनकी आत्मा अभिभूत हो गई है तथा जो मिथ्यात्व से युक्त हैं, ऐसे अन्यमतावलम्बी जय युक्ति, तर्क और प्रमाण आदि के द्वारा अपने पक्ष की सिद्धि करने में असमर्थ हो जाते हैं तब वे आक्रोश का आश्रय लेते हैं अर्थात् असभ्य वचनों का प्रयोग करते हैं अथवा दण्ड आदि का प्रहार करने पर उतारू हो जाते हैं। जैसे पर्वत के निवासी म्लेच्छ जातीय पुरुष युद्ध में पराजित होकर पर्वत का ही सहारा लेते हैं । (ક્રોધ)નો આશ્રય લે છે જેવી રીતે પર્વતનિવાસી પ્લે યુદ્ધમાં પરાજય થવાથી પર્વતને આશ્રય લે છે, એ જ પ્રમાણે તે પરમતવાદીઓ વાદમાં પરાજિત થવાથી આક્રોશને આશ્રય લે છે.
ટીકાથે—જેવી રીતે પર્વતમાં રહેનારા પ્લે યુદ્ધમાં હારી જવાથી પર્વતને આશ્રય લે છે, એ જ પ્રમાણે પ્રીતિરૂપ રાગ અને અમીતિ રૂપ શ્રેષથી યુક્ત અને મિથ્યાત્વ રૂપ અધિકારે જેમની વિવેકબુદ્ધિને આચ્છાદિત કરી નાખી છે એવા અન્ય મતવાદીએ જ્યારે દલીલે, તર્ક અને પ્રમાણ આદિ દ્વારા પિતાના પક્ષનું સમર્થન કરવાને અસમર્થ થાય છે, ત્યારે આક્રોશને આશ્રય લે છે, એટલે કે અસભ્ય વચનને પ્રયોગ કરે છે અથવા
શ્રી સૂત્ર કતાંગ સૂત્ર : ૨
