________________
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
६७५ "सयणस्स वि मज्झगओ रोगाभिहतो किलिस्सइ इहेगो।
सयणो वि य से रोगं, न विरंचइ नेव नासेइ ॥१॥ 'अहवा' अथवा 'उक्कमिते' उत्क्रान्ते= उत्क्रमहेतुभिरायुषो विनाशे सति 'भवंतिए' भवान्तिके अथवा मरणे प्राप्ते सति 'एगम्स गई य आगई' एकस्यैव जीवस्य गत्यागती भवतः, अतः 'विउमंता' विद्वान् पुरुषः ‘सरणं न मन्नई' विद्वान् पुरुषो मातापित-ज्ञातृ-पुत्र-कलत्र-धनादिकं शरणं न मन्यते, ईषदपि शरण न मन्यते, कि पुनः सर्वरूपेण त्राणं तेभ्यो धनादिभ्यः स्वस्य रक्षण मन्यते तदुक्तम्
'"एकस्य जन्ममरणे, गतयश्च शुभाऽशुभा भवावर्ते ।
तस्मादाकालिकहितमेकेनैवात्मनः कायम् ॥१॥ इति । 'जव जीव रोग से पीडित होता है तो स्वजनों के मध्य में स्थित होने पर भी अकेला ही दुःख का अनुभव करता है । स्वजन उसके दुःख को न बाँट सकते हैं और न नष्ट कर सकते हैं।
__ अथवा जब आयु के उपक्रम के कारणभूत शस्त्र आदि के द्वारा आयु का विनाश होता है और मरण की प्राप्ति होती है तो यह जीब अकेला ही जाता आता है अन्य कोई भी उसका साथ नहीं देता । अतएव ज्ञानवान् पुरुष माता, पिता, ज्ञाति, पुत्र कलत्र, धन आदि को अपने लिए लेश मात्र भी शरण नहीं समझता, पूर्णरूप से शरण समझने की तो बात ही दूर रही । कहा भी है - "एकस्य जन्ममरणे" इत्यादि ।
'यह जीव अकेला ही जन्मता है, अकेला ही मरता है और इस भवप्रवाह में अकेला ही शुभ या अशुभ गतियों में जाता है । अतएव इसे एकाकी भने धनाहि पण तनी रक्षा ४२वाने समय नथी. युं ५ छ -- "सयणस्स वि मझगओ” त्यादि "०७१ च्यारे ।गस्त थाय छे, त्यारे स्थानानी पथ्ये रहे। छता પણ એકલે જ દુઃખનુ વેદન કરે છે. સ્વજને તેના તે દુઃખમાં ભાગ પણ પડાવી શકતા નથી અને તેના દુઃખને નષ્ટ પણ કરી શકતા નથી.” અથવા આયુના ઉપકમને કારણભૂત શસ્ત્ર આદિ દ્વારા જ્યારે આયુનો વિનાશ થાય છે મરણની પ્રાપ્તિ થાય છે, ત્યારે આ જીવને એકલા જ જવું પડે છે, ત્યારે અન્ય કે પણ વ્યક્તિને સાથે તેને મળતો નથી. તેથી જ્ઞાની પુરુષ માતા, પિતા, પુત્ર, કલત્ર જ્ઞાતિજને, ધન આદિને પિતાને માટે સહેજ પણ શરણભૂત માનતો નથી. જે સહેજ પણ શરણભૂત માનતું નથી, તે સ પૂર્ણ શરણભૂત માનવાની તો વાત જ સંભવતી नथी? ५५ छ 'एकस्य जन्ममरणे त्याह
આ જીવ એકલે જ જન્મે છે, એકલે જ મરે છે અને આ ભવપ્રવાહમાં એક
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૧
