________________
६५०
सूत्रकृतामने अन्वयार्थ:(इह) इहास्मिन् लोके (जीवियमेव) जीवितमेव (पासहा) पश्यत (पाससयस्स) वर्षशतस्य = वर्षशतायुषोऽपि (तरुणए ) तरुणे= युवावस्थायामेव (तुट्टई) त्रुटयति = विनश्यति, इदं जीयनं (इत्तरवासे य) इत्वरवास= स्तोकनियासकल्पम् (बुज्झह) बुध्यध्वं (नरा) नराः लघुप्रकृतयः पुरुषाः (कामेसु) कामेषु =शब्दादिषु (गिद्धा) गृद्धिभावं प्राप्ताः (मुच्छिया) मुच्छितास्तत्रैवासक्तमनसः नरकादियातनामाप्नुवन्तीति ॥८॥
टीका'इह' इहलोके 'जीवियमेव' जीवितं जीवनमेय ‘पासह' पश्यत, यत् 'पाससयस्स' वर्षशतस्य = वर्षशतस्यापि शतघर्षायुष्कस्यापि पुरुषस्य जीवनम् 'तरुणए' कामभोगो में 'गिद्धा-गृद्धाः' गृद्धिभाव युक्त होकर 'मुच्छिया-मूच्छिताः' उसमें ही आसक्तियुक्त होकर नरकादि यातना का अनुभव करते हैं ॥८॥
- अन्वयार्थइस लोक में जीवन को ही देखो। सौ वर्ष तक जीने वाला पुरुष का जीवन भी तरुणावस्था में ही नष्ट हो जाता है । अतः इस जीवन को अल्पकालीन निवास के समान ही समझो। फिर भी साधारण जन कामभोगों में गृद्ध होकर और उनमें मूर्छित होकर नरक आदि की यातना प्राप्त करते हैं ।८।
टीकार्थ-- इस लोक में जीवन को देखो सौ वर्ष वाले का जीवन भी युवावस्था में ही नष्ट हो जाता है । अतएव इस जीवन को थोडे ही दिनों का निवास समन्ने 'नरा-नराः' क्षुद्र मनुष्य कामेसु-कामेषु' शव्द वगेरे आभागाभा 'गिद्धागृद्धाः' शृद्धिमा युक्त थ ने 'मुच्छिया-मूच्छिताः' तेमां यासतियुत य ने नई વગેરે યાતનાને અનુભવ કરે છે. ૮ ના
-सूत्राथઆ લેકમાં મનુષ્યના જીવનને જ વિચાર કરો. ભલે મનુષ્યનું જીવન ૧૦૦ વર્ષનું કહેવામાં આવ્યું છે, પરંતુ કેઈ કઈ વાર તરુણાવસ્થામાં પણ તે જીવનને અન્ત આવી જાય છે તેથી આ જીવનને અપકાલીન નિવાસના સમાન જ માને. આ પ્રકારની પરિ સ્થિતિ હોવા છતાં પણ સત્ અસના વિવેક વિનાના મનુષ્ય કામમાં વૃદ્ધ અને મૂર્ષિત થઈને નરકાદિની યાતનાઓ પ્રાપ્ત કરે છે. તે
___-:टीआय :મનુષ્યનું જીવન તો જુઓ ! કેટલું બધું અલ્પકાલીન છે! ભલે તેને ૧૦૦ વર્ષનુ માનવામાં આવતું હોય, છતાં યુવાવસ્થામાં પણ તે પૂરું
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૧
