________________
४७६
सूत्रकृताङ्गसूत्रे 'अपुढयं' अस्पृष्टः कर्मणो भोगमन्तरेण 'तस्स' तस्मात् अत्र पञ्चम्यर्थे षष्ठी तस्मात् स्वकृतकर्मणः सकाशात् ‘णो मुच्चेज्ज' नो मुच्येतन मुक्तो भवेत् कर्मणो भोगमन्तरेण विनाशाभावत्, उक्तश्च-" कडाणकम्माण न मोक्ख अत्थि" इति । अन्यत्राप्युक्तम्-" नामुक्तं क्षीयते कर्म, कल्पकोटिशतैरपि"। किञ्च" प्रारब्धकर्मणां भोगादेव क्षयः।" इत्यादि । कृतं कर्म तु फलं दत्त्चैव निवत्तते नान्यथा तन्निवृत्तिरिति ॥४॥
इह जगति यानि कानि स्थानानि फलोपभोगार्थ नियतानि, तानि सर्वाण्य नित्यानित्येवेति दर्शयति सूत्रकारः-' देवागंधव्वरक्खसा' इत्यादि ।
मूलम्-- देवा गंधव्वरक्खसा असुरा भूमिचरा सरीसिवा । राया नर सेट्ठि माहणा ठाणा तेवि चयंति दुक्खिया ॥५॥
-छायादेवगन्धर्वराक्षसा असुरा भूमिचराः सरीसृपाः ।
राजानो नरश्रेष्ठिब्राह्मणाः स्थानानि त्यजन्ति तेऽपिदुःखिताः ॥५॥ करते हैं। कर्मको भोगे विना जीवको छुटकारा नहीं मिलता कयोंकि कर्म भोगे विना विनष्ट नहीं होता। कहा भी है-'कडाण कम्माण न मोक्ख अत्थि' इत्यादि।
किये कौंको (भोगे विना) मोक्ष नहीं होता अर्थात् छुटकारा नहीं होता। अन्यत्र भी कहा है-'नामुक्तं क्षीयते कर्म' इत्यादि। 'सैकडो अरवकल्पकाल वीत जाने पर भी विना भोगे कर्मका क्षय नहीं होता। और उपार्जित कर्मोंका भोग से ही क्षय होता है । इत्यादि । आशय यह है कि किया कर्म फल देकर ही हटता है, विना फल दिये नहीं हटता ॥४॥ આદિ સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થાય છે. કરેલા કર્મનું ફળ જીવને ભેગવવું જ પડે છે. જ્યાં સુધી કર્મનું ફળ ભેળવવામાં ન આવે, ત્યાં સુધી તે કર્મમાંથી જીવને છુટકારો થતો નથી,
२५ भने लोगव्याविना भने विनाश थतेनथी. युं ५५ छ 'कडाण कम्पाणाण मोक्ख अत्थि" त्या
કૃત કર્મોને ભેગવ્યા વિના મોક્ષ મળતું નથી. એટલે કે છુટકારે થતો નથી. અન્યત્ર ५ मे ४युं छे 'नामुक्त क्षीयते कर्म' त्या
”સેંકડો અબજ કલ્પકાળ વ્યતીત થઈ જવા છતાં પણ ભેગવ્યા વિના કર્મને ક્ષય થતું નથી અને ઉપાર્જીત કર્મનું ફળ ભેગવ્યા બાદ તે કર્મને ક્ષય થાય છે... આ સમસ્ત કથનને ભાવાર્થ એ છે કે “કૃત કર્મનું ફળ ભોગવવું પડે છે. ફળ ભેગવ્યા વિના કર્મને ક્ષય થતું નથી. કા.
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૧