________________
प्रकाशिका टीका श्रुतस्कंध २ उ. ३ सू० ४७-४८ शय्येषणाध्ययननिरूपणम्
स्थानं वा कायोत्सर्गरूपं ध्यानम् शय्य वा संस्तारकम्, निषोधिकां वा स्वाध्यायभूमि चेतयेत् कुर्यात् तथा सति स्वध्याय संयमविराधना स्यात् तस्मात् चित्रयुक्ते उपाश्रये साधुभिर्वासो न कर्तव्यः ॥० ४७ ॥
४५१
मूलम् - से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा संथारं एसित्तए से जं पुण संथारयं जाणिजा सअंडं जाव ससंताणगं तहप्पगारं संथारगं लाभे संते णो पडिगाहिजा || सू० ४८ ||
छाय-स भिक्षुर्वा भिक्षुकी वा अभिकाङक्षेत् संस्तारकम् एषितुम् स यत् पुनः संस्तारकम् जानीयात् साण्डम् यावत् ससन्तानकम् तथाप्रकारकम् संस्तारकम् लाभे सति नो प्रतिगृह्णीयात् सू० ४८ ॥
टीका - सम्प्रति- अण्ड जीवजन्तु लूताजाला दियुक्तम् संस्तारकं साधूनां निषेधितुमाह - 'से भिक्खूवा भिक्खुणी वा' समिक्षुर्वा भिक्षुकी वा - संयमवान् साधुर्वा, साध्वी वा, 'अभिकअनुप्रेक्षण करना भी ठीक नहीं है अर्थात् विषयाकर्षक चित्र युक्त उपाश्रय साधु और साध्वी को रहने के लिये तथा स्वाध्याय का वाचन मनन चिन्तन के लिये भी उपयुक्त नही समझा जाता है इसी तात्पर्य से युक्त उपाश्रय में 'णो ठाणं वा ' स्थान ग्रहण नहीं करे और 'सेज्जं वा' शय्या शयन के लिये संस्तारक संथरा बिछाना पाथरने के लिये निवास नही करे तथा 'णिसीहियं वा चेतेज्जा' निषीधिका स्वध्याय करने के लिये भी भूमिग्रहण नहीं करे क्योंकि उक्तरीति से स्वाध्याय और संयम की विराधना होगी ॥ ४७ ॥
अब अण्डे और जीव जन्तुओं से तथा नकडा जाल वगैरह से युक्त उपाश्रय में जैन साधु और जैन साध्वी को नहीं रहना चाहिये यह बतलाते हैं
9
टीकार्थ- 'से भिक्खू वा भिक्खुणी वा अभिकंखेज्जा संधारं एसित्तए' वह ચિ'તન માટે પણ ઉપયોગી માનેલ નથી એ હેતુથી એ પૂર્વોક્ત વિષયના ઉપસ’હાર रतां सूत्रारडे छे - 'जाव णो ठाणं वा' से प्रारना मीलत्स चित्रोपाना उपाश्रयभां સાધુ અને સાધ્વીએ સ્થાન અર્થાત્ ધ્યાનરૂપ કાયાસ કરવા માટે સ્થાન ગ્રહણુ કરવું नहीं' अथवा 'सेवा' शय्या, भेटले सुवा भाटे संस्तार अर्थात् संस्था पाथरपा માટે વાસ કરવા નહી. તથા નિષીધિકા—સ્વાધ્યાય કરવા માટે પણું ભૂમિગ્રહણ કરવી નહી. ઉક્ત પ્રકારના ચિત્રાવાળા ઉપાશ્રયમાં વાસ કરવાથી સ્વાધ્યાય અને સયમની विराधना थाय छे. ॥ सू. ४७ ॥
હવે ઇંડા અને જીવજંતુવાળા તથા કરાળીયાના જાળાવાળા ઉપાશ્રયમાં સાધુ કે સાધ્વીએ ન રહેવા વિષે કથન કરે છે.-
टीडार्थ' - ' से भिक्खु वा भिक्खुणी वा' ते पूर्वोक्त संयमशील साधु भने साथी
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૪
