________________
भमप्रकाशिका टीका श्रुतस्कंध २ स्. १० अ. १५ भावनाध्ययनम्
११०१ निवृत्ति करोमि निन्दामि गर्ने-आत्मगुरुसाक्षितया निन्दा गर्हणाश्च करोमि, आत्म नं व्युत्स जामि तस्मात् प्राणातिपातरूपपापात् पृथक् करोमीतिभावः ।। सू० ९॥
मूलम्-पढमं भंते ! महव्वयं पञ्चक्खामि सव्वं पाणाइवायं से सुहमं वा बायरं वा तसं वा थानरं वा नेव सयं पाणाइवायं करिजा कारिजा अणुमोदिज्जा वा, जावजीवाए तिविहं तिविहेणं मणसा वयता कायसा तस्स भंते ! पडिकमामि निंदामि गरिहामि, अप्पाणं वोसिरामि, तस्सि. माओ पंच भावणाओ भवंति, तत्थिना पड़मा भावणा-इरियासमिए से निग्गंथे नो अणइरिया समिएत्ति केवलीब्रूया आयाणमेयं, अणइरिके प्राणातिपात अर्थात् हिंसा से अपने आत्मा को पृथक् करता हूँ याने निवृत्त होला है एनावता मन वचन कर्म से सभी प्रकार के प्रागातिपात का परित्याग करने की मैं प्रतिज्ञा करता कि वह जीवजन्तु प्राणी छोटा हो या बड़ा हो सूक्ष्म हो या स्थूल हो द्वि-इन्द्रिय, त्रि-इन्द्रिय चतुरिन्द्रिय पञ्चेन्द्रिय रूप त्रस जीव हो या पृथिवीकाय, अपूकाय, तेजस्काय, वायुकाय और वनस्पति काय रूप स्थावर जीव हो इस प्रकार के षट् प्रकार के जीवनिकाय की हिंसा से मैं निवृत्त हो रहा है क्योंकि जीवों की हिंसा करना अत्यन्त पाप जनक कर्म है इसलिये इस प्रकार के सभी जीवों का प्राणातिपात से मैं अलग हो रहा हूँ इस प्रकार से गौतमादि गणधरी ने भगवान् श्रीमहावीर स्वामी के सामने पञ्चक्खान लिया यह तात्पर्य है इससे पहले वीतराग भगवान् श्रीमहावीर स्वामी के द्वारा पञ्च महावत विषयक धोपदेश देने पर गौतमादि गणधरों ने प्रथम प्राणातिपात विरमण रूप महाव्रत का पच्चक्खान लिया यह बात बतलायी जा चुकी है ।।सू. ९॥ मर्थात् घृणु। ५९ ४३ छु.. भने 'अप्पाणं वोसिरामि' मा ५२ना सूक्ष्म २यूद उस રથાવર જીવ જંતુઓને પ્રાણાતિપાતથી પિતાના આત્માને પૃથફ કરૂં છું અર્થાત્ નિવૃત્ત થાઉં છું. એટલે કે મનવચન અને કર્મથી બધા પ્રકારના પ્રાણાતિપાતને પરિત્યાગ કરવાની હું પ્રતિજ્ઞા કરૂં છું કે-એ જીવજંતુ પ્રણ નાના હોય કે મોટા હેય સુમિ હેય કે સ્થૂળ હાય દ્વીદ્રિય, ત્રીદ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય પંચેન્દ્રિયરૂપ ત્રસજીવ હોય કે પૃથ્વીકાય, અકાય, તેજસ્કાય, વાયુકાય અને વનસ્પતિકાયરૂપ સ્થાવરજીપ હેય આ છ એ પ્રકારના જીવનિકાયની હિંસાથી હું નિવૃત્ત થાઉં છું. કેમ કે જીવની હિંસા કરવી અત્યંત પાપત્પાદક કર્મ છે. તેથી આ પ્રકારના બધા જીવોના પ્રાણાતિપાતથી હું અલગ થાઉં છું એ પ્રમાણે ગૌતમાદિ ગણધરોએ ભગવાન શ્રી મહાવીર સ્વામીની સન્મુખ પચ્ચખાન લીધા. એજ આ કથનનું તાત્પર્ય છે. સૂ૦ ૯
श्री मायारागसूत्र :४