________________
३७५
श्रुतस्कन्ध. १ विमोक्ष० अ. ८. उ. १ न सर्वेषाम् ; 'आचारगोचरः । आचारस्य-संयमस्य गोचरः-विषयः सर्वज्ञोपदिष्टमार्ग इत्यर्थः, सुनिशान्तः-सुपरिचितः, नो भवति, ते इह-अस्मिँल्लोके आरम्भार्थिनः पचन-पाचनानुमोदनादिसावधव्यापारवन्तः शाक्यादयो द्रव्यलिङ्गिनोऽवसत्रपार्श्वस्थादयः, अनुवदन्तः=देवायतननिर्माणे प्रतिमाप्रतिष्ठापूजादौ औदेशिकाहारादौ च धर्म प्ररूपयन्तः सन्तः प्राणान् एकेन्द्रियादिजीवान् घ्नन्तः नाशयन्तः अन्यैCतयन्तः, घ्नतः घातयतो वा समनुजानन्तः अनुमोदयन्तो भवन्ति । एतेन षड्जीवनिकायविराधकत्वं तेषामभिहितम् ।
_ ' अथवा 'पक्षान्तरे, तेन-ते आरम्भार्थिनः अदत्तं-परस्य धनादिकम् आददति-गृह्णन्ति, तृतीयेऽव्रते स्तोककथनीयत्वात्तस्य पूर्व प्रतिपादनम् । द्वितीये च बहुवक्तव्यत्वात्ततस्तदुपन्यास इति विज्ञेयम् । हैं, अर्थात् जो सर्वज्ञकथित संयमके मार्गसे अपरिचित हैं-ऐसे वे शाक्यादिक तथा द्रव्यलिङ्गी अवसन्न-पासत्थादिक आरम्भार्थी, पचन, पाचन और अनुमोदन आदि सावध व्यापारोंसे युक्त बन देवायतन-मन्दिर आदिके निर्माणमें, प्रतिमा की प्रतिष्ठामें, और उसके पूजन आदिमें तथा उद्दिष्ट आहार वगैरहमें धर्मकी प्ररूपणा करते हुए एकेन्द्रियादिक जीचोंका स्वयं आरम्भ करनेवाले, दूसरोंसे उनका आरम्भ करानेवाले एवं उनके आरम्भ करनेवालोंकी अनुमोदना करनेवाले होते हैं। इस कथनसे षड्जीवनिकायोंकी विराधकता उनके कही गई समझनी चाहिये।
अथवा-वे आरम्भार्थी-शाक्यादिक एवं अवसन्न-पासत्यादिक पर का अदत्त धनादिक द्रव्य ग्रहण करते हैं। तृतीय अवत-चौर्य है। અનભિજ્ઞ છે, અર્થાત્ જે સર્વજ્ઞકથિત સંયમના માર્ગથી અપરિચિત છે એવા એ શાક્યાદિક તથા દ્રવ્યલિંગી અવસન્ન–પાસસ્થાદિક આરંભાથી, પચન, પાચન અને અનુમોદન આદિ સાવધ વ્યાપારોથી યુકત બની દેવાયતન-મન્દિર આદિના નિર્માણમાં, પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠામાં અને તેના પૂજન આદિમાં તથા ઉષ્ટિ આહાર વગેરેમાં ધર્મની પ્રરૂપણા કરતાં એકેન્દ્રિય આદિ અને સ્વયં આરંભ કરવાવાળા, બીજાથી તેનો આરંભ કરાવવાળા અને તેને આરંભ કરવાવાળાને અનુ. મોદન આપનારા હોય છે. આ કથનથી ષડૂજીવનિકાયાની વિરાધકતા તેની કહેવામાં આવી સમજવી જોઈએ.
અથવા–એ આરસ્સાથીશાયાદિક અને અવસગ્ન-પાસત્કાદિક બીજાનું અદત્ત ધનાદિક દ્રવ્ય ગ્રહણ કરે છે. ત્રીજું અવ્રત-ચૌર્ય છે. સૂત્રકાર આ
श्री. पाय॥२२॥ सूत्र : 3
