________________
आचारागसूत्रे (१) ये आस्त्रवास्ते परिस्रवाः, (२) ये आस्रवास्ते अपरिस्रवाः, (३) ये अनास्त्रवास्ते परिस्रवाः, (४) ये अनास्रवास्ते अपरिनवाः,
(१) ये आस्रवाः-आस्रवन्ति-कर्म संचिन्वन्तीत्यासगः कर्मबन्धकर्तारो जीवाः, त एव परिस्रवाः कर्मनिर्जराकर्तारः। अस्मिन् प्रथमभङ्गे सर्वे संसारिणो जीवाः प्रविष्टाः, ते हि प्रतिक्षणमिथ्यात्वादिभिरागन्तुकानां कर्मणां बन्ध, पूर्वाजितानांच निर्जरां कुर्वन्ति ।
तथा-(२) ये आस्रवास्ते अपरिस्रवाः, इति द्वितीयभङ्गवर्तिनो जीवाः
(४) 'ये अपरिस्रवास्ते अनास्रवाः ' जो कर्मके बन्ध कराने में कारण होते हैं वे ही प्रवचन के उपकारके अभिप्रायसे किये हुए होने से कर्मबन्धके कारण नहीं होते, जैसे बालग्लानादिके लिये नित्यपिण्डादि का ग्रहण करना । इस सूत्रमें आदि अंत के दो ही भंग बतलाये गये हैं, मध्य के नहीं, उनका ग्रहण करने पर इस सत्र में चतुर्भङ्गी इस प्रकार से बनती है
(१) ये आस्रवाः-ते परिस्रवाः, (२) ये आस्रवाः ते अपरिस्रवाः (३) ये अनास्त्रवा:-ते परिस्रवाः, (४) ये अनास्रवाः-ते अपरिस्रवाः
१-यहां पर प्रथम भङ्ग में समस्त संसारी जीवों का समावेश हो जाता है, कारण कि वे ही जीव प्रतिक्षण मिथ्यात्वादिक जो कर्मबन्धके कारण है उनसे कोका बन्ध करते रहते हैं, और पूर्वोपार्जित संचित कों की निर्जरा भा किया करते हैं।
२-द्वितीय भङ्ग शून्य है; कारण-ऐसे कोई भी जीव नहीं हैं जो
(४)- ये अपरिस्रवाः ते अनास्रवाः । के भय ४२शवपामा २९५ मन छ, પ્રવચનના ઉપકાર કરવાના અભિપ્રાયથી કરવામાં આવેલ તે જ કર્મબંધના કારણે થતા નથી, જેમ બાળ-ગ્લાનાદિ માટે નિત્યપિંડાદિનું ગ્રહણ કરવું. આ સૂત્રમાં આદિઅંતના બે ભંગ બતાવેલ છે, મધ્યના નહિ. આના ગ્રહણ કરવાથી આ સૂત્રમાં ચતુર્ભગી આ પ્રકારે બને છે –
(१) ये आस्रवाः –ते परिस्रवाः, (२) ये आस्रवाः - ते अपरिस्रवाः, (3) ये अनास्रवाः - ते परिस्रवाः, (४) ये अनास्रवाः -- ते अपरिस्रवाः ।
(૧) અહીં પ્રથમ ભંગમાં સમસ્ત સંસારી જીને સમાવેશ થઈ જાય છે. કારણ કે તે જ જીવ પ્રતિક્ષણ મિથ્યાત્વાદિક જે કર્મબંધના કારણે છે તેને એથી કર્મને બંધ કરે છે, અને પૂર્વોપાર્જીત સંચિત કર્મોની નિજર કરે છે.
(૨) બીજો ભંગ શૂન્ય છે; કારણ કે એ કોઈ પણ જીવ નથી જે આસ્રવર્તા
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
