________________
आचाराङ्गसूत्रे
अत एवैष नित्यः = अविनाशी, सर्वदा पञ्चसु महाविदेहेषु सद्भावात् । तथा शाश्वतः शाश्वतगतिकारणत्वात्, यद्वा-यतो नित्यस्तस्माच्छाश्वतः । अयमेव धर्मः श्रद्धेय ग्रामवेत्यत्र हेतुं प्रदर्शयन् विशेषणान्तरमाह-' समेत्य ' इत्यादि । लोकं= जीवनकार्यं दुःखदावानलान्तः पतितं समेत्य = केवलज्ञानेन प्रत्यक्षतया विज्ञाय, खेदज्ञैः = सर्वप्राणिदुःखाभिज्ञैस्तीर्थंकरैः, प्रवेदितः प्रतिबोधितः । धर्मोऽयं मया न स्वमनीषाकल्पित इति च सुधर्मस्वामिना शिष्यमुद्दिश्य सूचितम् ।
तीर्थंकराणामुपदेशो यथा भवति, तं प्रकारमाह - तद् यथेत्यादि । यथा येन प्रकारेण तत् प्रतिबोधितं तत् प्रदर्शयामीत्यर्थः । उत्थितेषु वा - उत्थिताः - धर्माचरणार्थमुद्यताः, तेषु वा तथा अनुस्थितेषु = अनुस्थिताः - तद्विपरीतास्तेषु वा । उत्थिताऽनुत्थितसाधारणस्तदुपदेशो भवतीत्यर्थः ।
५९०
योग्य है । यह अन्य विशेषणों के द्वारा खुलासा करते हुए श्रीसुधर्मास्वामी कहते हैं कि - समस्त जीवों के नाना प्रकार के क्लेशोंके ज्ञाता श्री तीर्थङ्कर प्रभुने दुःखरूपी दावानलसे जलते हुए इस षड्जीवनिकायस्वरूप लोक को अपने केवलज्ञानसे प्रत्यक्ष कर इसी धर्मका उपदेश दिया है, अतः धर्म आदि प्रवर्तक श्री तीर्थङ्कर प्रभु ही हैं। इस प्रकार श्रीसुधर्मास्वामी अपने शिष्य जम्बूस्वामीसे सूचित किया है कि मैंने अपनी कल्पना से कुछ भी नहीं कहा है ।
उन तीर्थङ्करोंका उपदेश प्रवाह जिस एकरूपसे जहां २ बहा उसी को प्रकट करते हुए श्रीसुधर्मास्वामी कहते हैं कि उनका उपदेश सिर्फ उन्हीं जीवोंके लिये नहीं हुआ जो धर्माचरण करनेमें उत्थित - उद्यत थे, किन्तु जो अनुत्थित- अनुद्यत थे उन्हें भी प्रभुने धर्म समझाया, अर्थात्
ધર્મ, શ્રદ્ધા કરવા યાગ્ય અને ગ્રહણ કરવાયોગ્ય છે, આ વાતનો અન્ય વિશેષણોદ્વારા ખુલાસા કરતાં શ્રી સુધર્માસ્વામી કહે છે કે–સમસ્ત જીવોના નાના પ્રકારના કલેશેના નાતા શ્રી તીર્થંકરપ્રભુએ દુઃખરૂપી દાવાનળથી મળતાં આ ષડ્જવનિકાયસ્વરૂપ લોકને પોતાના કેવળજ્ઞાનથી પ્રત્યક્ષ કરીને આ જ ધર્મના ઉપદેશ આપ્યા છે. એથી આ ધર્મના આદિપ્રવર્તક શ્રી તીર્થંકરપ્રભુ જ છે, આ પ્રકારે શ્રીસુધર્માસ્વામી પોતાના શિષ્ય જ મુસ્વામીને સૂચિત કરે છે કે-મે મારી પોતાની કલ્પનાથી કાંઈ પણ નથી કહ્યું.
આ તીર્થંકરાને ઉપદેશ--પ્રવાહ જે પ્રકાશિત કરતાં શ્રીસુધર્માસ્વામી કહે છે કે નથી થયા કે જે ધર્માચરણ કરવામાં ઉદ્યત કરવામાં અનુદ્યુત હતા તેમને પણ પ્રભુએ
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
એકરૂપથી જ્યાં જ્યાં થયા તેને જ એમના ઉપદેશ કેવલ તેવા જીવા માટે હતા, કિન્તુ જે જીવો ધર્માચરણ ધર્મ સમજાવ્યો. અર્થાત એમને ઉપ
