________________
शीतोष्णीय - अध्य० ३. उ. २
४३१
किंच - ' गंथं ' इत्यादि ।
मूलम् - गंथं परिण्णाय इहऽज्ज धीरे, सोयं परिण्णाय चरिज्ज दंते । उम्मज्ज लधुं इह माणुसेहिं, नो पाणिणं पाणे समारभिज्जासि-त्ति बेमि ॥ सू० १३ ॥
छाया - ग्रन्थं परिज्ञाय इहाद्य धीरः, स्रोतः परिज्ञाय चरेद् दान्तः । उन्मज्जनं लब्ध्वा इह मानुष्येषु नो प्राणिनां प्राणान् समारभेथाः । इति ब्रवीमि ॥ सू० १३॥
टीका - इह संसारे मनुष्यलोके वा, अद्यैव कालानतिक्रमेण, धीरः सन् ग्रन्थं = वाह्याभ्यन्तरभेदाद् द्विविधं परिज्ञाय = ज्ञपरिज्ञया बन्धकारणत्वेन विज्ञाय, प्रत्याख्यानपरिज्ञया परिवर्जयेत् । किं च स्रोतः = भावस्रोतो विषयासक्तिरूपं संसारं परिज्ञाय = ज्ञात्वा दान्तः = इन्द्रियनोइन्द्रियदमनशीलः चरेत् = संयममाचरेत् ।
इसका अर्थ यह होता है कि मोक्षका जो अभिलाषी है वह लघुभूतकामी है । मोक्षाभिलाषी मोक्षमार्गपर आरूढ होता हुआ शोक को, अथवा कर्मोंके आस्रवके कारणभूत भावस्रोतको अपनी आत्मासे सदा दूर करे || सू० १२ ॥
और भी कहते हैं- 'गंथं परिण्णाय ' इत्यादि ।
इस संसार अथवा मनुष्यलोकमें आत्मार्थी को समय बिताना व्यर्थ है। जहां तक हो सके जल्दी से जल्दी धैर्यशाली बन कर बाह्य और आभ्यन्तर परिग्रहको ज्ञपरिज्ञासे बन्धका कारण जानकर प्रत्याख्यानपरज्ञासे उसका त्याग करे । तथा विषयोंमें आसक्तिरूप संसार को जान कर पांच इन्द्रिय एवं मनका दमन करता हुआ संयमकी आराधनामें अपनेको लगावे ।
થાય છે. તેના અર્થ એ થાય છે કે મોક્ષના જે અભિલાષી છે તે લઘુભૂતકામી છે. મોક્ષાભિલાષી મોક્ષ માર્ગ ઉપર આરૂઢ થઈ ને શોકને અથવા કર્મોના આસવના કારણભૂત ભાવસ્રોતને પોતાના આત્માથી સદા દૂર કરે. ॥ સૂ૦ ૧૨ ॥
उडे छे–' गंथं परिण्णाय' इत्याहि.
આ સંસાર અને મનુષ્ય લેાકમાં આત્માથી માટે સમય વિતાવવા વ્ય છે. જ્યાં સુધી બની શકે જલ્દીમાં જલ્દી ધૈર્યશાળી બનીને બાહ્ય અને આભ્યન્તર પરિગ્રહને સપરિજ્ઞાથી ખંધનું કારણ જાણી પ્રત્યાખ્યાનપરિજ્ઞાથી તેના ત્યાગ કરે, તથા વિષયામાં આસક્તિરૂપ સંસારને જાણીને પાંચ ઈન્દ્રિય અને મનનુ ક્રમન કરીને સચમની આરાધનામાં પેાતાને લગાડે,
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
