________________
शीतोष्णीय-अध्य० ३. उ. २ यद्येवं तर्हि मुनिना किं कर्त्तव्यमित्याह-तम्हा' इत्यादि।
मूलम्-तम्हाऽतिविज्जो परमति णच्चा, आयंकदंसी न करेइ पावं । अग्गं च मूलं च विगिंच धीरे, पलिच्छिदिया णं निकम्मदंसी ॥ सू० ४॥ ___ छाया--तस्मात् अतिविद्यः परमम् इति ज्ञात्वा, आतङ्कदर्शी न करोति पापम् । अग्रं च मूलं च विविच्य धीरः, परिच्छिद्य खलु निष्कर्मदर्शी ॥ सू०४॥
टीका--'तम्हा' इत्यादि । तस्माद् बालसंगेन वैरवर्धनाद्, अतिविद्यः= सम्यग्ज्ञानवान् , परमं सर्वोत्कृष्ट-सिद्धिगतिनामधेयं पदं, सर्वविरतिलक्षणं चारित्रं वा अस्तीति ज्ञात्वा, आतङ्कदर्शी-नरकनिगोदादिनानादुःखदर्शकः, पापं-पापानुबन्धि कर्म न करोति । अत्र करोतीत्युपलक्षणम्, न च परेण कारयति, नापि कुर्वन्तमन्यमनुमोदयति । __ यदि ऐसा है तो मुनि को क्या करना चाहिये? सो कहते हैं'तम्हा' इत्यादि।
बाल-अज्ञानीके संगसे वैरभावकी वृद्धि होती है। इसलिये जो अतिविद्य-सम्यग्ज्ञानसंपन्न है वह-'सिद्धिगतिनामक परमपद अथवा उसको प्राप्त करानेवाला सर्वविरतिलक्षण चारित्र परम श्रेयस्कर है' ऐसा जानकर नरकनिगोदादिकके अनेक दुःखोंका ज्ञाता, अर्थात् 'नरक निगोदादिकोंके दुःख जीवोंको तब तक भोगने पड़ते हैं कि जब तक सिद्धिपदकी प्राप्ति उन्हें नहीं होती' इस प्रकारका दृढश्रद्धावाला होता हुआ पापानुबन्धी कर्म नहीं करता है । “करोति" यह क्रिया अन्य क्रियाओंकी उपलक्षक है, इससे यह घटित होता है कि वह न दूसरोंसे पापकर्म कराता है और न पापकर्म करनेवालोंकी अनुमोदना ही करता है।
ने 20 प्रभारी छेतो मुनि शु४२ नये ? ते ४ छ- तम्हा' त्यादि
બાલ–અજ્ઞાનીના સંગથી વૈરભાવની વૃદ્ધિ થાય છે, માટે જે અતિવિધ– સમ્યજ્ઞાનસંપન્ન છે તે “સિદ્ધિગતિનામક પરમપદ અથવા તેને પ્રાપ્ત કરાવનાર સર્વવિરતિલક્ષણ ચારિત્ર પરમ શ્રેયસ્કર છે” એવું જાણીને નરકનિગોદાદિકના અનેક દુઃખોના જ્ઞાતા અર્થાત્ “ નરક નિગોદાદિકોના દુઃખ જીવેને ત્યાં સુધી ભોગવવા પડે છે જ્યાં સુધી સિદ્ધિપદની પ્રાપ્તિ તેને થતી નથી” આ પ્રકારના हद श्रद्धावा मनीन पायानुसन्धी उभ ४२ता नथी. “करोति' या अन्य ક્રિયાઓની ઉપલક્ષક છે, તેથી એ ઘટિત થાય છે કે તે બીજાઓથી પાપકર્મ કરાવતા નથી અને પાપકર્મ કરવાવાળાઓની અનુમોદના પણ કરતા નથી.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
