________________
शीतोष्णीय-अध्य. ३. उ. १
४०५ विदित्वा, लोकसंज्ञां विषयवाञ्छारूपां वान्त्वा-दूरीकृत्य स मतिमान् मेधावी-साधुमर्यादारक्षणतत्परः सन् पराक्रमेत संयमाराधने उद्युक्तो भवेत् । यद्वा-अष्टविधं कर्म क्षपयितुमुस्सहेत । संयमं गृहीत्वा न पश्चात्तापमवलम्बेत, सिंहत्वेन निष्क्रम्य शृगालत्वेन न विहरेत् । अत्र चतुर्भङ्गी वाच्या। इति ब्रवीमि पूर्ववत् ॥मू० १३॥
तृतीयाध्ययनस्य प्रथमोद्देशः समाप्तः ॥३-१॥ सदा दूर करना चाहिये' ऐसा विचार कर उसका सदा परिहार करे,
और मुनिपनेकी मर्यादाकी रक्षा करने में तत्पर वह मतिमान् मुनि संयम की आराधना करने में दत्तावधान रहे; क्योंकि संयमकी आराधनाके विना कर्मों का नाश नहीं हो सकता, इस लिये आठ कमका नाश करनेके अभिप्राय से संयमकी आराधना करे। संयमको ग्रहण कर फिर पश्चात्ताप न करे, अर्थात्-सिंहवृत्तिसे संयमकी आराधना करे किन्तु इसकी आराधनामें शृगालवृत्तिको स्थान न दे। यहां इस विषयमें चतुर्भङ्गी समझनी चाहिये, वह इस प्रकार
(१) सिंहवृत्तिसे निकले सिंहवृत्तिसे पाले । (२) सिंहवृत्तिसे निकले शृगालवृत्तिसे पाले। (३) शृगालवृत्तिसे निकले सिंहवृत्तिसे पाले। (४) शृगालवृत्तिसे निकले शृगालवृत्तिसे पाले ।
.इनमें पहला और तीसरा भंग श्रेष्ठ है ॥ 'इति ब्रवीमि' इसका अर्थ पहले कहा जा चुका है।सू० १३ ॥
॥ तृतीय अध्ययनका प्रथम उद्देश समाप्त ॥ ३-१॥ એવો વિચાર કરી તેનો સદા પરિહાર કરે અને યુનિપણની મર્યાદાની રક્ષા કર. વામાં તત્પર તે મતિમાન મુનિ સંયમની આરાધના કરવામાં સાવધાન રહે; કારણ કે સંયમની આરાધના વિના કર્મોનો નાશ થઈ શકતો નથી, માટે આઠ કર્મોનો નાશ કરવાના અભિપ્રાયથી સંયમની આરાધના કરે, સંયમને ગ્રહણ કરી પછી પશ્ચાત્તાપ ન કરે, અર્થાત્ સિંહવૃત્તિથી સંયમની આરાધના કરે પણ તેની આરાધનામાં શિયાળવૃત્તિને સ્થાન ન આપે. આ ઠેકાણે આ વિષયમાં ચતભંગી સમજવી જોઈએ. તે આ પ્રકારે–
(१) संपत्तिथी निणे, सिंडवृत्तिथी पाणे. (२) सिंडवृत्तिथी निगे
त्तिथी पाणे. (3) शासवृत्तिथी निणे, सिंडवृत्तिथी पाणे. (४) शासવૃત્તિથી નિકળે, શગાલવૃત્તિથી પાળે.
तभा पडेयो मने बीन उत्तम छ. 'इति ब्रवीमि' मेनो अर्थ पाउँदा કહેવામાં આવેલ છે. ૧૩
ત્રીજા અધ્યયનને પ્રથમ ઉદ્દેશ સમાપ્ત ૩-૧.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
