________________
अध्य० २. उ. ६
संयमाचरणादौ च प्रवर्तेतेति सुत्राशयः ।। सू० १०॥
,
यच पूर्वोक्तसकलगुणविशिष्टस्तस्य किं भवतीत्याह - ' उद्देसो ' इत्यादि । मूलम् - उद्देशो पासगस्स नत्थि, बाले पुण निहे कामसमणुन्ने असमियदुक्खे दुक्खी दुक्खाणमेव आवहं अणुपरियहइत्तिबेभि । सू० ११ | ॥ इय वीयज्झयणस्स छट्टो उद्दसो समत्तो ॥ २६॥
३६७
छाया उद्देशः पश्यकस्य नास्ति, बालः पुनः स्निह: कामसमनुज्ञोऽशमितदुःखो दुःखी दुःखानामेवावर्तमनुवर्तते इति ब्रवीमि ॥ सू० ११ ॥
|| इति द्वितीयाध्ययनस्य षष्ठ उद्देशः समाप्तः || २-६॥
टीका – 'उद्देश' इत्यादि । सूत्रमिदं तृतीयोद्देशे व्याख्यातमिति । इति aarateeस्यार्थस्तु प्रथमाध्ययनोक्तदिशाऽवसेयः ॥ मु० ११ ॥
66
वाक्य है किजह मम ण पिये दुक्खं, जाणिय एमेव सव्वजीवाणं" जिस प्रकार दुःख हमें अप्रिय है उसी प्रकार वह समस्त जीवोंको भी अप्रिय है। हिंसादिक कार्यों में जीवोंको दुःख पहुँचता है, ऐसा समझ कर संयमी जन कभी भी प्राणातिपातादिक कार्यों में प्रवृत्ति न करे, और न संयमाचरणसे मुख मोडे, अर्थात् संयम में प्रवृत्तिशाली बने, यही सूत्रका आशय है । सू० १० ॥
जो संयमी पूर्वोक्त सकल गुणोंसे युक्त होता है उसके क्या होता है ? इसका खुलासा करते हैं- 'उद्देसो पासगस्स नत्थि ' इत्यादि ।
इस सूत्र का व्याख्यान इसी अध्ययनके तीसरे उद्देशमें लिखा जा चुका है । ' इति ब्रवीमि ' इसका अर्थ प्रथम उद्देशके अनुसार जान लेना चाहिये ॥ सू० ११ ॥
॥ आचाराङ्ग सूत्रके लोकविजयनामक दूसरे अध्ययनके छट्ठे उद्देशका हिन्दी-भाषानुवाद समाप्त ॥ २६ ॥
छे" जह मम ण पिथं दुक्खं जाणिय एमेव सव्वजीवाणं ” ने प्रारे दुःख અમને અપ્રિય છે તે પ્રકારે તે સમસ્ત જીવાને પણ અપ્રિય છે. હિંસાદિક કાર્યોમાં જીવને દુઃખ પહેાંચે છે. એવું સમજીને સંયમી જન કદિ પણ પ્રાણાતિપાતાદિક કાર્યમાં પ્રવૃત્તિ ન કરે, અને સંયમાચરણથી દૂર રહે નહિ, અર્થાત્ સંયમમાં પ્રવૃત્તિશાળી અને, એ જ સૂત્રના આશય છે. ! સૂ૦ ૧૦ ॥
જે સંચમી પૂર્વોક્ત સકળ ગુણોથી યુક્ત બને છે, તેને શું થાય છે? તેને खुलासा ४२ छे - ' उद्देसो पासगस्स नत्थि ' त्याहि.
આ સૂત્રનું વ્યાખ્યાન આ અધ્યયનના ત્રીજા ઉદ્દેશમાં લખાઇ ગયેલ છે. ' इति ब्रवीमि तेना अर्थ प्रथम उद्देश अनुसार लागी सेवो ॥ सू० ११॥
,
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
