________________
अध्य० २. उ.६
३४३
ओघंभावौघं संसारं तरतीत्योधन्तरः, 'कडेमाणे कडे ' इति वचनात्तीर्णः, मुक्तः बाह्याभ्यन्तरममत्वरहितो भवति, किञ्च-स एव विरतः विषयकषायसङ्गवर्जितः, व्याख्यातः=मुनित्वेन प्रसिद्धः । इति ब्रवीमीत्यस्यार्थस्तूक्त एव ॥ सू० ६॥ यश्च पूर्वोक्तविपरीतवर्ती स कीदृशो भवतीत्याह-'दुब्बसुमुणी' इत्यादि ।
मूलम्-दुव्वसुमुणी अणाणाए तुच्छए गिलाइ वत्तए एस वीरे पसंसिए, अच्चेइ लोगसंजोगं एस नाए पमुच्चइ ॥सू०७॥ ___ छाया-दुर्वसुमुनिरनाज्ञया तुच्छो ग्लायति वर्तकः एष वीरः प्रशंसितः अत्येति लोकसंयोगम्, एष न्यायः प्रोच्यते ॥ सू० ७॥
टीका---' दुर्वसुमुनि' रित्यादि, दुर्वसुमुनिः, वसु-द्रव्यं भव्यं कल्याणमिति यावत्, तच्च दुर्-दुष्टं विपरीतं दूरे स्थितं वा यस्य स दुर्वसुः, स चासौ मुनिश्च दुर्वसुवह "होचुका" ऐसा कहा जाता है, उसी प्रकार यहां पर भी यही समझकर "तीर्णः" इस पदका प्रयोग किया गया है । जो 'ओघन्तर' होते हैं वे बाह्य और आभ्यन्तर परपदार्थों से ममत्वरहित होते हैं और विषयकषायों के संगसे रहित होकर मुनिरूपसे प्रसिद्ध कोटि में आते हैं। "इति ब्रवीमि" इन पदों का भावार्थ पहिले लिखा जा चुका है। सू०६॥
जो संयमी पूर्वोक्त स्वरूप से विपरीतवर्ती है वह कैसा होता है ? इस विषय को समझाते हैं-'दुवसुमुणी' इत्यादि।
वह दुर्वसु मुनि है जो वीतराग प्रभु की आज्ञा से रहित होता हुआ स्वच्छन्द आचारविचारवाला होता है। वसु शब्द का अर्थ द्रव्य है, द्रव्य से मतलब धन से नहीं किन्तु भव्य अर्थात् कल्याण से है। छ" सेभ ४वामां आवे छे, ते प्रारे 21 आये ५ ते समलने “ तीर्णः” આ પદને ઉપયોગ કરવામાં આવેલ છે. જે આઘન્તર બને છે તે બાહ્ય અને આત્યંતરમાં પરપદાર્થોથી મમત્વરહિત બને છે, અને વિષય કષાયેના સંગથી २डित मनी भुनि३५थी प्रसिद्ध टिभी मावे छे. “ इति ब्रवीमि" २पहोने। ભાવાર્થ પહેલાં લખાઈ ચૂકેલ છે. સૂત્ર ૬ .
જે સંચમી પૂર્વોક્ત સ્વરૂપથી વિપરીતવર્તી છે, તે કેવા હોય છે? આ विषयने समता सूत्रा२ ४ छे—'दुव्वसुमुणि' त्यादि.
તે દુર્વસુ મુનિ છે કે જે વીતરાગ પ્રભુની આજ્ઞાથી રહિત થઈને સ્વચ્છેદ આચાર વિચારવાળા બને છે. વસુ શબ્દને અર્થ દ્રવ્ય છે. દ્રવ્યને તાત્પર્ય ધન નહિ પણ ભવ્ય અર્થાત્ કલ્યાણ છે. આ ભવ્ય-કલ્યાણ જેનાથી દૂર છે અથવા
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
