________________
आचाराङ्गसूत्रे
httये कामप्राधान्येन स्त्रियाः प्राधान्यमिति दर्शयति- 'स्त्री'- ति, त्रीलोकैः = कामिनीजनैः प्रव्यथितः = प्रकर्षेण व्यथितः = अधीनीकृतः भोगाशापाशबद्धः सावधानुष्ठायी जनः । ते त्वन्यानपि मुहुरुपदेशादिना संसाराघोगर्ते पातयन्तीत्याह -' ते भो' इत्यादि । ते वनितावशवर्तिनो वदन्ति = कथयन्ति 'भो' इति संबोधने हे जनाः ! एतानि कामिन्यादीन्येव आयतनानि= भोगाधिष्ठानानि सुखकारणानीत्यर्थः । कामिन्यो हि कमनीयसुखकारणीभूताः सकलजगतो ललामरूपा निखिललोकामन्दानन्दसन्दोहदायिन्यो भवन्ति, किं भोगस्ताभिर्विना ?, इत्यादि युवन्ति । परन्तु बीच ही में अशुभोदय से किसी एक सीढ़ी पर से उसका पैर फिसल गया और वह वहां से नीचे गिर कर मर गया। इस दृष्टान्त से यही फलितार्थ निकलता है कि जो सामग्री भोग के निमित्त होती है वही भोगान्तराय के उदय से कालान्तर में अनर्थ के लिये जीवों को हो जाती है । परन्तु कर्म की बलवत्ता ही कुछ ऐसी है, जो इस जीव को बाहिरी वस्तुओं में उन्मत्त बना रही है ।
इसी मोहनीय के उदयमें भोगों की आशारूपपाश से बंधे हुए जीवों में काम की प्रधानता होने से वे स्त्रियों के द्वारा व्यथित किये जाते हैं, अधीन किये जाते हैं। शास्त्रकार कहते हैं कि ऐसे जीव " इतो भ्रष्टस्ततो भ्रष्टः " हो तो कोई अचरज की बात नहीं है, परन्तु ये स्वयं बिगड़कर दूसरों को भी बिगाड़ने की बातें करते हैं, यही एक बड़ा आश्चर्य है । ये दूसरों से यही कहते हैं कि - " अरे भाई ! इन स्त्री आदि पदार्थों के सेवन करने में ही संसार का सर्व सुख પગથીયા ઉપરથી તેના પગ લપસી ગયા; અને તે ત્યાંથી નીચે પડીને મરી ગયા. આ દાખલાથી એવુ તાત્પર્ય નીકળે છે કે-જે સામગ્રી ભાગને નિમિત્ત હોય છે તે ભોગાન્તરાયના ઉદયથી કાલાન્તરમાં જીવાને અનર્થરૂપ પણ બની જાય છે. પરંતુ કની ખલવત્તા જ કાઇ એવી છે કે, જે આ જીવને બહારની વસ્તુએમાં ઉન્મત્ત બનાવે છે.
1
२४८
આ મોહનીયના ઉદ્દયમાં ભોગાની આશારૂપ પાશથી ખંધાયેલા જીવામાં કામની પ્રધાનતા હોવાથી તે સ્ત્રિયેાદ્વારા વ્યથિત કર્યે જાય છે. અધીન કર્યે જાય छे. शास्त्रार आहे छे -भेवो भव इतो भ्रष्टस्ततो भ्रष्टः थाय तो अर्थ ययરજની વાત નથી. પરંતુ તે પોતે ખગડીને બીજાને પણ બગાડવાની વાતો કરે છે. એ પણ એક મોટું આશ્ચર્ય છે. તે ખીજાઓને એમ કહે છે કે “ અરે ભાઈ આ સ્રી આદિ પદાર્થોનું સેવન કરવામાં જ સંસારનું સર્વ સુખ સમાએલું છે
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૨
