________________
आचारचिन्तामणि -टीका अध्य० १ उ. ७ सू. ६ मुखवस्त्रिकाविचारः
७११
अपरश्च सरसि राजहंसी यथा सर्वथाऽनावृता सती सरःशोभां जनयति तथा मुखत्रिका नृपस्य श्रियं करोतीति तात्पर्य करतलेन मुखवस्त्रिकाधारणे कथमपि नोपपद्यते ।
तस्मादेतत्सनत्कुमारचरित्रपद्यं विक्रमयशानृपस्य सदोरकमुखवखिकाबन्धन - मासीदिति सुस्पष्टमावेदयति ।
अहो ! महीयान् मोहमहिमा यत्स्वकीयगुरुवराणां संप्रदाय वाक्यमपिसमुल्लङ्घयन्तो नवीना न कश्चित्पन्ते ।
विस्तरतस्तु जिज्ञासुभिर्दशवैकालिकसुत्रस्य मत्कृताचारमणिमञ्जूषा टीकायां प्रथमाध्ययने विलोकनीयम् ।
इसके अतिरिक्त- - जैसे राजहंसिनी बिलकुल उघाडी होकर ही सरोवर की शोभा बढती है उसी प्रकार मुवस्त्रिका राजा की शोभा बढाती थी । यह तात्पर्य हाथ से मुखत्रिका धारण करने में किसी भी प्रकार नहीं घट सकता ।
अतः सनत्कुकारचरित्र का यह पथ स्पष्टरूप से प्रकट करता है कि-विक्रम यश राजा के मुख पर डोरासहित मुखवस्त्रिका बंधी थी ।
अहो ! मोह की महिमा महान है, जिस के प्रभाव से आधुनिक लोग अपने गुरुओं परम्परा वाक्य का उल्लंघन करते हुए भी लज्जित नहीं होते ।
विस्तार से समझने की इच्छा रखने वाले मेरी रची हुई दशवैकालिक सूत्र की 'आचारमण्णिमंजूषा ' - टीका के अन्दर पहले अध्ययन में देख सकते है ।
એ સિવાય—જેવી રીતે રાજસિની એકદમ ઉઘાડી થઈનેજ સાવરની શેશભા વધારે છે, તેવીજ રીતે મુખવસ્ત્રિકા રાજાની શેશભા વધારતી હતી. આ તાત્પર્ય હાથથી સુખવસ્ત્રિકા ધારણ કરે તા–અથવા કરવાથી કાઈ પણ પ્રકારે ખની શકે નહિ.
એ કારણથી સનત્કુમારચરિત્રનું એ પદ્ય સ્પષ્ટરૂપથી બતાવી આપે છે કે:વિક્રમયશ રાજાના સુખપર દોરાસહિત મુખવસ્ત્રિકા માંધી હતી.
અહા! માહુના મહિમા મહાન છે, જેના પ્રભાવથી આધુનિક લેાક પેાતાના ગુરુએના પરમ્પરા વાકયનું ઉલ્લંધન કરતા પણ શરમાતા નથી.
વિસ્તારથી સમજવાની ઈચ્છા રાખવાવાળા, મારી રચેલી દશવૈકાલિકસૂત્રની ' आचारमणिमंजूषा ' - टीअनी अंडर पडेसा अध्ययनभां लेई शडे छे.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઃ ૧
