________________
आचारचिन्तामणि-टीका अध्य० १ उ. ४ अप्कायश्रद्धोपदेशः ५०१ विश्वासो विधेयः । अवध्यादिप्रत्यक्षज्ञानिनोऽपि पूर्व भगवदाज्ञायां श्रद्धावन्तः सन्त एवाऽप्कायजीवान् विज्ञाय प्रत्यक्षज्ञानिनः संजाताः, अतः संयमिभिरवश्यमप्कायादिजीवरक्षायां सावधानर्भवितव्यमिति परमार्थः ॥ सू० ४ ॥
अप्कायलोकं भगवदाज्ञया विज्ञाय संयमिना यत् कर्तव्यं, तत् कथयति-' से बेमि' इत्यादि।
से बेमि-णेव सयं लोगं अब्भाइक्खिज्जा, णेव अत्ताणं अब्भाइक्खिज्जा, जे लोयं अब्भाइक्खइ से अत्ताणं अब्भाइक्खइ, जे अत्ताणं अब्माइवखइ, से लोयं अब्भाइक्खइ ॥ सू० ५ ॥
छायास ब्रवीमि नैव स्वयं लोकमभ्याख्यात्, नैवात्माननमभ्याख्यात्, यो लोकमभ्याख्याति, स आत्मानमभ्याख्याति, य आत्मानमभ्याख्याति, स लोकमभ्याख्याति ॥ सू० ५॥
मानकर अवश्य विश्वास करना चाहिए । अवधिज्ञानी आदि प्रत्यक्षज्ञानी भी पहले भगवान् की आज्ञा पर श्रद्धा रखते हुए अपकाय के जीवों को जान कर प्रत्यक्षज्ञानी हुए, अतः संयमी जनों को अपकाय आदि के जीवों की रक्षा में सावधान होना चाहिए ॥ सू. ४ ॥
भगवान् की आज्ञा से अप्कायलोक को जान कर संयमी को जो करना चाहिये वह प्रगट करते हैं—' से बेमि' इत्यादि ।
मूलार्थ-वह मैं कहता हूँ-स्वयं अप्कायलोक का अपलाप न करे, आत्मा का अपलाप न करे, जो लोक का अपलाप करता है वह आत्मा का अपलाप करता है, और जो आत्मा का अपलाप करता है वह लोक का अपलाप करता है । सू. ५ ॥ માનીને અવશ્ય વિશ્વાસ કરે જોઈએ. અવધિ આદિ પ્રત્યક્ષ જ્ઞાની પણ પ્રથમ ભગવાનની આજ્ઞા પર શ્રદ્ધા રાખીને અપકાયના જીવને જાણ કરીને પ્રત્યક્ષજ્ઞાની થયા, એ માટે સંયમી પુરૂષાએ અષ્કાય આદિના જીવોની રક્ષામાં સાવધાન રહેવું જોઈએ. (સૂ. ૪)
ભગવાનની આજ્ઞાથી અપૂકાયલકને જાણુંને સંયમીનું જે કર્તવ્ય છે તે પ્રગટ ४३ छ-' से बेमि' त्यादि
મલાથ–તે હું કહું છું–પિતે અપૂકાય લેકને અપલાપ-હોવા છતાં નથી કહેવું તે) ન કરે. આત્માને અપલાપ કરે નહિ. જે લેકને અલાપ કરે છે તે આત્માને અ૫લાપ કરે છે. અને જે આત્માને અપલાપ કરે છે તે લેકને અપલાપ કરે છે. (. ૫)
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧
