________________
४६०
तत्समारम्भे कर्मबन्धो भवतीत्याह-' एत्थ ' इत्यादि ।
॥ मूलम् ॥
एत्थ सत्थं समारंभमाणस्स इच्चेते आरंभा अपरिण्णाया भवंति ॥ सू. ६ ॥
॥ छाया ॥
अत्र शस्त्र समारभमाणस्य इत्येते आरम्भा अपरिज्ञाता भवन्ति ॥ सु. ६ ॥ ॥ टीका ॥
आचाराङ्गवत्रे
द्रव्यशस्त्र,
अत्र=पृथिवीकाये. शस्त्र = स्वकायपरकायतदुभयरूपं दुष्प्रणिहितमनोवाक्कायरूपं भावशस्त्र वा समारभमाणस्य = व्यापारयतः इत्येते= प्रागुक्ताः सप्तविंशतिभङ्गरूपाः, आरम्भाः = खनन कृष्यादिरूपाः सावद्यव्यापारा, अपरिज्ञाता भवन्ति = कर्मबन्धहेतुत्वेन परिज्ञाता न भवन्ति, पृथिवीशस्त्र समारभमाणः खननादिसावद्यव्यापारस्य कर्मबन्धकारणतामविज्ञाय चारित्ररूप
वेदना प्रदर्शित कर के यह बताते हैं कि - पृथिवीकाय का आरंभ करने में कर्म का बंध होता है - 'एत्थ ' इत्यादि ।
मूलार्थ — पृथिवीकाय का आरंभ करने वाले को यह (पूर्वोक्त) आरंभ ज्ञात नहीं होता है ॥ सू. ६ ॥
टीकार्थ — पृथिवीकाय में स्वकाय परकाय और उभयकायरूप द्रव्यशस्त्र का, तथा मन वचन कायका दुष्प्रणिधानरूप भावशस्त्र का व्यापार करने वाले को ज्ञात नहीं होता किपूर्वोक्त सत्ताईस प्रकार का खनन एवं कृषि आदिरूप सावध व्यापार कर्मबंध के कारण हैं । तात्पर्य यह है कि जो पुरुष पृथिवीकाय का आरंभ करता है, उसे यह मालूम नहीं होता कि - यह सावध व्यापार कर्मबंध का कारण है, यह मालूम न होने के कारण
વેઢના બતાવીને હવે એ બતાવે છે કે:-પૃથ્વીકાયના આરંભ કરવામાં કમને અધ थाय छे -' एत्थ ' त्याहि.
મૂલા नथी. ( है )
—પૃથ્વીકાયને આરંભ કરવાવાળાને આ ( પૂર્વોક્ત ) આરંભ જ્ઞાન હતું
ટીકા—પૃથ્વીકાયમાં સ્વકાય, પરકાય અને ઉભયકાયરૂપ દ્રવ્યશસ્ત્રના તથા મન, વચન, કાયાનાં દુષ્પ્રણિધાન (ખરાબ ભાવ)રૂપ ભાવશસ્ત્રના વ્યાપાર કરવાવાળાને ખખર નથી હોતી કે–પૂર્વાંકત (પૂર્વ કહેલા) સત્તાવીસ પ્રકારના ખનન (ખેાઢવું) એ પ્રમાણે કૃષિ-ખેતી આદિરૂપ સાવદ્ય-વ્યાપાર કમબંધનું કારણ છે. તાત્પર્ય એ છે કેઃ—જે પુરૂષ પૃથ્વીકાયના આરંભ કરે છે, તેને એ માલૂમ નથી કેઃ- સાવદ્ય વ્યાપાર કમ
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઃ ૧
