________________
३६६
आचारागसूत्रे [१] गतिनाम्नः पिण्डप्रकृतेश्चत्वारो भेदाः- नरकगतिनाम, तिर्यगूगतिनाम, मनुष्यगतिनाम, देवगतिनाम च ।
[२] जातिनाम्नो भेदा : पञ्च - एकेन्द्रियजातिनाम, द्वीन्द्रियजातिनाम, त्रीन्द्रियजातिनाम, चतुरिन्द्रियजाविनाम, पञ्चेन्द्रियजानिनाम ।
[३] शरीरनाम पञ्चविधम्-औदारिकशरीरनाम, वैक्रियशरीरनाम, आहारकशरीरनाम, तैजसशरीरनाम, कार्मणशरीरनाम ।
[४] अङ्गान्युपाङ्गनि च यस्य कर्मण उदयाद्भवन्ति, तदङ्गोपाङ्गनामकर्म । तत् त्रिविधम्-औदारिक-वैक्रियका-ऽऽहारक-भेदात् । तत्राङ्गान्यष्टौ-उरः, शिरः,
[१] गतिनामकर्म के चार भेद-नरकगतिनामकर्म, तिथंचगतिनामकर्म, मनुष्यगतिनामकर्म और देवगतिनामकर्म।
[२] जातिनामकर्म के पांच भेद हैं-एकेन्द्रियजातिनाम, द्वीन्द्रियजातिनाम, त्रीन्द्रियजातिनाम, चतुरिन्द्रियजातिनाम और पञ्चेन्द्रियजातिनाम-कर्म ।
[३] शरीरनामकर्म के पांच भेद हैं-औदारिकशरीरनाम, वैक्रियशरीरनाम; आहारकशरीरनाम, तैजसशरीरनाम और कार्मणशरीरनाम-कर्म ।
[४] जिस कर्म के उदय से अङ्ग और उपाङ्ग होते हैं वह अङ्गोपाङ्गशरीरनामकर्म, कहलाता है । उसके तीन भेद हैं औदारिक-अङ्गोपाङ्ग, वैक्रिय-अङ्गोपाङ्ग और आहारक अङ्गोपाङ्ग । इन में अङ्ग आठ होते हैं-छाती, सिर, पीठ, पेट, दो हाथ और दो पैर । वन्दना करने में पांच अङ्ग प्रशस्त माने जाते हैं-दो पैर, दो हाथ, और सिर । यहाँ
(१) गतिनामभन या२ -२४॥तिनामभ, तिय यतिनामम', મનુષ્યગતિનામકર્મ અને દેવગતિનામ-કમ.
(२) तिनाममना पांच से छ-मेन्द्रियजतिनाम, दीन्द्रयातिनाम, ત્રીન્દ્રિય જાતિનામ, ચતુરિન્દ્રિયજાતિનામ, અને પંચેન્દ્રિય જાતિનામ-કર્મ.
(3) शरीरनामभना पाय से छ-मोहोरि शरीरनाम, वैष्ठियशरीरनाम, આહારકશરીરનામ, તેજસશરીરનામ, અને કાર્મણશરીરનામ-કર્મ.
જે કર્મના ઉદયથી અંગ અને ઉપાંગ થાય છે તે અંગે પાંગશરીરનામકર્મ કહેવાય છે. તેના ત્રણ ભેદ છે. ઔદારિક અંગે પાંગ, વૈકિયઅંગોપાંગ અને આહારક -અંગે પાંગ. તેમાં અંગ આઠ હોય છે– છાતી, શિર, પીઠ, પેટ બે હાથ અને બે પગ. વંદના કરવામાં પાંચ અંગ પ્રશસ્ત માન્યાં છે. બે પગ બે હાથ અને શિર-માથું. અહિં
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર : ૧
