________________
२७४
(३) तेजस्कायभेदा: -
तेजस्कायोऽनेकविधः - अङ्गाराचिरलातशुद्धाग्न्यादिभेदात् । इमे तेजस्काया जीवा बादराः । यत्रैकस्तेजस्कायस्तत्राऽसंख्यातास्तेजस्कायाः सन्ति । तेषां स्थानं सार्धतृतीयद्वीप रूपसमय क्षेत्रमेव, न ततो बहिः । सुक्ष्मास्तु सर्वलोकव्यापिनः । एषां भेद - प्रभेदाः पूर्ववद् विज्ञेयाः
आचाराङ्गसूत्रे
(४) वायुकाय भेदाः
वायुकायः पौरस्त्य - पाश्चात्याद्युत्क लिमण्डलिका दिभेदादनेकविधः । बादरवायुकायानां स्थानं घनवात-तनुवात - तद्वलयाधोलोकपातालभवनादिकम् । सूक्ष्मा वायुकाया सर्वलोकव्यापिनः । एषां भेदप्रभेदाः पूर्ववद् वेदितव्याः । (३) तेजस्काय के भेद -
तेजस्काय अनेक प्रकार का है, जैसे—अंगार, ज्वाला, अलात, शुद्ध - अग्नि आदि । जहाँ एक बादर तेजस्काय का जीव होता है वहाँ असंख्यात तेजस्काय होते हैं । इन का स्थान अढाईद्वीपरूप समय क्षेत्र ही है, उस से बाहर ये नहीं होते । सूक्ष्म तेजस्काय के जीव लोकव्यापी हैं । इन के भी भेद-प्रभेद आगम से समझने चाहिए ।
वायु के भी पूर्वा और आदि के भेद से अनेक प्रकार हैं। भवन आदि बादर वायुकाय के
(४) वायुकाय के भेद
पश्चिमी आदि के भेद से और उत्कलिक मण्डलिक घनवात, तनुवात, वलय, अधोलोक और पाताल, स्थान हैं । सूक्ष्म वायुकाय सर्वलोकव्यापी है ।
(3) तेस्डायना लेः
तेस्डाय भने अडाना छे; प्रेम हे अंगार, नवासा, असात, शुद्ध अग्नि, આઢિ, જ્યાં એક આદર તેજસ્કાયના જીવ હાય છે ત્યાં અસંખ્યાત તેજસ્કાય હાય છે. તેનુ સ્થાન અઢીદ્વીપરૂપ સમયક્ષેત્ર જ છે, તેનાથી બહાર તે નથી. સૂક્ષ્મ તેજરકાયના જીવ લેકવ્યાપી છે. તેના પણ ભેદ-પ્રભેદ આગમથી જાણી લેવા જોઈ એ, (४) वायुअयना लेह
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઃ ૧
વાયુકાય પણ પૂર્વ અને પશ્ચિમ આદિના ભેદથી, અને ઉત્કલિક ( જેમ સમુદ્રમાં કલ્લેાલે) માંલક, (મૂળમાંથી જે ગાળ ફરતા વાતા હાય તે વાયુ) यहि लेहथी भने प्रहारनो छे, धनवात, तनुवात, वाय, अधोलो, भने पातास, ભવન આદિ ખાદર વાયુકાયના સ્થાન છે, અને સૂક્ષ્મ વાયુકાય સર્વ લેાકવ્યાપી છે,
