________________
48...
... मुद्रा योग एक अनुसंधान संस्कृति के आलोक में
3. भारतीय नाट्यकला में प्रयुक्त मुद्राएँ
1. अधोमुष्टि मुकुल मुद्रा 2. अजमुख मुद्रा 3. अंगारख मुद्रा 4. अराल - कटक मुख मुद्रा 5. अर्धमुख मुद्रा 6. अर्जुन मुद्रा 7. अशोक मुद्रा 8. वक्र मुद्रा 9. भीम मुद्रा 10. भिन्नांजली मुद्रा 11. ब्रह्म मुद्रा 12. ब्राह्मण मुद्रा 13. बृहस्पति मुद्रा 14. छग मुद्रा 15. चक्रवाक मुद्रा 16. चंपक मुद्रा 17. चन्द्र मुद्रा 18. चन्द्रमृग मुद्रा 19. गर्दभ मुद्रा 20. इन्द्र मुद्रा 21. कंदंजली मुद्रा 22. करकंट मुद्रा 23. कर्तरी दण्ड मुद्रा, 24. कार्त्तवीर्य मुद्रा 25. कटक मुद्रा (प्रथम) 26. कटक मुद्रा (द्वितीय) 27. केतकी मुद्रा 28. केतु मुद्रा 29. खड्ग मुकुल मुद्रा 30. अर्घ मुद्रा 31. आश्चर्य मुद्रा 32. अश्वत्थ मुद्रा 33 भागीरथ मुद्रा 34. डमरू मुद्रा 35. दान मुद्रा 36. दिलीप मुद्रा 37. दीप मुद्रा 38. गंगा मुद्रा 39. हरिश्चन्द्र मुद्रा 40. कृष्णमृगे मुद्रा 41. क्रोध मुद्रा 42. खड्ग मुद्रा 43. क्षत्रिय मुद्रा 44. कूर्म मुद्रा 45. कुरूवक मुद्रा 46. कुबेर मुद्रा 47. लक्ष्मी मुद्रा 48. लीन कर्कट मुद्रा 49. लीनाल पद्म मुद्रा 50. मध्य पताका मुद्रा 51. मन्मय मुद्रा 52. नैऋति मुद्रा 53. निम्बसल मुद्रा 54 वरूण मुद्रा 55. वायु मुद्रा 56. व्हलो मुद्रा 57. व्याली मुद्रा 58. परदिष मुकुल मुद्रा 59. पारीजात मुद्रा 60. पार्वती मुद्रा 61. पाटली मुद्रा 62. पूग मुद्रा 63. पुन्नाग मुद्रा 64. राहु मुद्रा 65. रावण मुद्रा 66. संयम नायक मुद्रा 67. संकीर्ण मुद्रा 68. संकीर्ण मकर मुद्रा 69. सरस्वती मुद्रा 70. शैव्य मुद्रा 71. शम्भु मुद्रा 72. शनैश्चर मुद्रा 73. शमी मुद्रा 74. शुद्र मुद्रा 75. शुक्र ग्रह मुद्रा 76. सिंह मुद्रा 77. सिन्धुवर मुद्रा 78. स्त्री मुद्रा 79. सूर्य मुद्रा 80. तालपताका मुद्रा 81. तालसिंह मुद्रा 82. त्रिज्ञान मुद्रा 83. उद्वेष्टि तालपद्म मुद्रा 84. उलूक मुद्रा, 85. वैश्य मुद्रा 86. रसाल मुद्रा 87. रिषभ मुद्रा 88. सगर मुद्रा 89. सहदेव मुद्रा 90. सारस मुद्रा 91. सरयु मुद्रा 92. शशांक मुद्रा 93. शिबि मुद्रा 94. शिंशप मुद्रा 95. श्वान मुद्रा 96. भेरूण्ड मुद्रा |
4. सम्बन्ध सूचक मुद्राएँ
1. ज्येष्ठ भ्रातृ मुद्रा 2. कनिष्ठ भ्रातृ मुद्रा 3. मातृ मुद्रा 4. ननंद मुद्रा 5. पितृ मुद्रा 6. सपत्नी मुद्रा 7. श्वश्री मुद्रा 8. श्वसुर मुद्रा 9. स्नुष मुद्रा 10. भर्त्तार भ्रातृ मुद्रा 11. भर्त्तार मुद्रा 12. दम्पति मुद्रा | 4