________________
आगम
"भगवती'- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्तिः ) भाग-२ शतक [१६], वर्ग, अंतर्-शतक , उद्देशक [१-१४], मूलं [१६२-५९०] + गाथा
(०५)
प्रत
श्रीभग
सूत्रांक
लघवत्तौ
[५६२५९०
गाथा
|सणय'त्ति पश्यतो भावः पश्यत्ता-बोधपरिणामविशेषः, ननु पश्यत्तोपयोगयोः तुल्ये साकारानाकारभेदत्वे को विशेषः १, उच्यते,
१६० यत्र त्रैकालिकावबोधोऽस्ति तत्र पश्यत्ता, यत्र च वर्तमानकालखैकालिकश्च तत्रोपयोग इत्ययं विशेषः, अत एव मतिज्ञानं मत्य
७-८ उ. | ज्ञानं च साकारपश्यत्तया नोक्तं, तस्योत्पन्नाविनष्टार्थग्राहकत्वेन साम्प्रतकालविषयत्वात् , अथ करसादनाकारपश्यत्तायां चक्षुर्दHशनमधीतं न शेपेन्द्रियदर्शनं ?, उच्यते, पश्यत्ता प्रकृष्टमीक्षणमुच्यते 'दृशिर् प्रेक्षणे' इति वचनात् , प्रेक्षणं च चक्षुर्दर्शनस्यैवास्ति, न
शेषाणां, चक्षुरिन्द्रियोपयोगस्य शेपेन्द्रियोपयोगापेक्षयाऽल्पकालत्वाद्, यत्र चोपयोगोऽल्पकालः तत्रेक्षणस्य प्रकर्षो झटित्यर्थपरिछेदात , तदेवं चक्षुर्दर्शनस्यैव पश्यत्ता नेतरस्येति, अयं चार्थः प्रज्ञापनातो विशेषेणावगन्तव्य इति ॥ १६ शते सप्तमः॥ | 'चरमंते'ति (सू. ५८४) चरमरूपोऽन्तश्वरमान्तस्तत्र, असङ्ख्यातप्रदेशावगाहित्वान्जीवस्थासम्भव इत्यत आह-'नो जीवत्ति
जीवदेशादीनां त्वेकप्रदेशोऽप्यवगाहस्सम्भवति अत उक्तम्-'जीवदेसाध्वी त्यादि 'अजीवावि चि पुद्गलस्कन्धाः 'जीवदेसावि'पातिधर्मास्तिकायादिदेशाः, स्कन्धदेशाश्च तत्र सम्भवन्ति, एवमजीवप्रदेशा अपि । अथ जीवदेशादिषु विशेषमाह-'जे जीवदेसा'। ।ये जीवदेशास्ते पृथिव्यायेकेन्द्रियजीवानां देशाः, तेषां लोकान्तेऽवश्यं भावादित्येको विकल्पः, 'अहव'त्ति प्रकारान्तरे एकेन्द्रि
याणां बहुत्वादहवस्तत्र देशाः स्युः, द्वीन्द्रियस्य च कादाचित्कत्वात् कदाचिद्देशः स्यादित्येको द्विकयोगविकल्पः, यद्यपि हि | लोकान्ते द्वीन्द्रियो नास्ति तथापि यो द्वीन्द्रिय एकेन्द्रियेपृत्पिन्सुरिणान्तिकसमुद्घातं गतस्तमाश्रित्यायं विकल्पः, एवं जहे त्यादि,
यथा दशमशते आग्नेय्यी दिशमाश्रित्योक्तं तथेह पूर्वचरमान्तमाश्रित्य वाच्यं, तदिदं-'अहवा एगिदियस्स बेंदियस्स य देसाबेंदियाण | nाय देसा अहवा एगिदियदेसा तेंदियरस य देसे' इत्यादि, अत्र यो विशेषस्तमाह-'णवरं देसेसु अणिदियाण'मित्यादि अनिन्द्रियसत्के।
दीप अनुक्रम [६६०६९२]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-०५], अंगसूत्र-०५] “भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
~164~