________________
आगम
"भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-२ शतक [१४], वर्ग , अंतर्-शतक [H], उद्देशक [१-१०], मूलं [४९९-५३८] + गाथा
(०५)
प्रत
श०
सूत्रांक
उद्देश:
[४९९५३८
प्राप्तकर्मणां विनाशेन सह उपशमः २ तेन क्षयोपशमेन निर्वृत्तः क्षायोपशमिका-मतिज्ञानादिपर्यायः, ननु औपशमिकस्य क्षायोपश| मिकस्य च का प्रतिविशेषः१, उभयत्रापि उदीर्णय क्षयस्यानुदीर्णस्य चोपशमस्य भावाद् , उच्यते, क्षायोपशमिके विपाकवेदनमेव नास्ति, प्रदेशवेदनं पुनरस्त्येव, औपशमिके तु प्रदेश वेदनमपि नास्तीति, 'परिणामिए'त्ति परिणमनं परिणामस्स एव पारिणामिकः,'सन्निवाइए'त्ति सन्निपातः-औदयिकभावानां द्वयादिसंयोगस्तेन जातः सान्निपातिकः,'संठाणतुल्लए'चि संस्थान-आकृतिः, तच द्विधा, जीवाजीवभेदात् , तत्र अजीवसंस्थानं पश्चधा, तत्र 'परिमण्डल'ति परिमण्डलं संस्थान-बहिर्वृत्ताकारं मध्येशुपिरं यथा | | बलयस्य, तच्च द्विधा-धनप्रतरभेदात् 'वह'ति वृत्तं परिमण्डलमेव अन्तःशुपिररहितं यथा कुलालचक्रं, इदमपि द्विधा घनप्रतरभेदात, पुनरेकैकं द्विधा-समसङ्ख्यविषमसङ्ख्यप्रदेशभेदात् , एवं व्यस्रं चतुरस्रं च, व्यत्रं-त्रिकोणं शृङ्गाटकस्येव चतुरस्र-चतुष्कोणं यथा कुम्भिकायाः, आयत-दीर्घ यथा दण्डस्य, तच्च विधा-श्रेण्यायतप्रतरायतघनायतभेदात् , एकैकं द्विधा-समसङ्ख्यविषमसल्ख्यप्रदेशभेदात् , इदं च पञ्चधा विश्रसाप्रयोगाभ्यां स्यात् , जीवसंस्थानं तु संस्थानाख्यनामकर्मोत्तरप्रकृत्युदयकृतो जीवानामाकारः, तच्च पोढा-'समचउरंसे'त्यादि, सर्वाङ्गसुलक्षणं 'नग्गोह'त्ति न्यग्रोधो-बटस्तद्वत् 'परिमण्डलं' नाभीत उपरि चतुरस्रलक्षणयुतमधश्च विषमं, 'साइ'त्ति अधः समं नाभीतो विषमं 'खुज'त्ति कुजं ग्रीवादी हस्तपादयोः समं सहितकृतमध्यं 'बामणे'त्ति वामनं ग्रीवादी हस्तपादयोर्विषमं मध्ये समं 'हुंड'चि हुण्डं सर्वत्र विषमं ।। 'भत्तपञ्चक्रवाएण'ति (सू.५२३) अनशनी मूर्छितःसञ्जाताहारगृद्धिः 'अज्झुववण्णे ति अप्राप्ताहारचिन्तनाधिक्येनोपपन्नः अध्युपपन्नः, आहारं-वायुतैलाभ्यङ्गादिकमोदनादिकं वा अभ्यवहार्य, तीव्रक्षुद्वेदनीयकर्मोदयादसमाधौ सति तदुपशमनाय प्रयुक्तमाहारयति-उपभक्त 'अहे 'ति अथाहारानन्तरं विश्रसा
गाथा
दीप अनुक्रम [५९४६३८]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-०५], अंगसूत्र-[०५] “भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्तिः
~133
