________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[४९९
५३८]
गाथा
दीप
अनुक्रम
[५९४
६३८]
“भगवती" - अंगसूत्र- ५ ( मूलं + वृत्तिः) भाग - २
शतक [१४], वर्ग [-] अंतर-शतक [-] उद्देशक [१-१०], मूलं [ ४९९ ५३८ ] + गाथा
श्रीभगनेन समुद्घातागमनादिति, तदपेक्षया कालतश्वरमोऽसाविति, सामान्यकालापेक्षया त्वचरम इति, 'भाषा सेणं'ति भावो - वर्णालघुवृत्तौ दिविशेषः तेन प्रकारेण स्वात् कथञ्चिच्चरमः, कथं १, विवक्षितकेवलिसमुद्घातावसरे यः पुद्गलो वर्णादिभावविशेषं परिणतः सं विवक्षित केवलिसमुद्घातविशेषितवर्णपरिणामापेक्षया चरमो यस्मात् तत्केवलनिर्वाणे पुनस्तं परिणाममसौ न प्राप्स्यति, इदं व्याख्यानं चूर्णिकारमाश्रित्य कृतमिति, 'परिणामे 'ति (सू. ५१३) तत्र परिणमनं - द्रव्यस्यावस्थान्तरगमनं परिणामः, आह च - "परिणामो हार्थान्तरगमनं न च सर्वथा व्यवस्थानम् । न तु सर्वथा विनाशः परिणामस्तद्विदामिष्टः ||१||" 'परिणामपर्यं ति प्रज्ञापनायां त्रयोदशं तच्चेदम्- 'जीवपरिणामे णं भंते ! कविहे पण्णत्ते !, गो० दसविहे पण्णत्ते, तंजहा-गतिपरिणामे इंदियपरिणामे एवं कसायलेसाजोगुव ओगनाणदंसणवेदपरिणामे' इत्यादि, तथा 'अजीवपरिणामे दसविहे पं० तं०- बंधणपरिणामे गतिपरिणामे २ एवं संठाणे ३ वेय ४ वष्ण ५ गंध ६ रस ७ फास ८ अगुरुलहु ९ सहपरिणामे १० इत्यादि । १४ शते चतुर्थः ॥
इह उद्देशकार्यगाथा दृश्यते सा चेयम्- 'नेरइय अगणिमज्झे दस ठाणा तिरियपोग्गले देवे । पच्चयमित्तीउल्लंघणा य उ घणा चैव ॥ १॥ त्ति, अस्यार्थ उद्देशकार्थावगमगम्य इति, 'नो खलु तत्थ सत्थं कमइ' (सू. ५१४) विग्रहगतिसमापन हि कार्मणशरीरत्वेन सूक्ष्मत्वाच्च तत्र शस्त्रम्-अभ्यादिकं न क्रामति, तत्थ णं जे से'त्ति, अविग्रहगतिसमापन्न उत्पत्तिक्षेत्रोपपन्नोऽमिधीयेते, न तु ऋजुगतिसमापन्नस्तस्येह प्रकरणेऽनधिकृतत्वात् स च अग्रिकायस्य मध्ये न व्यतिव्रजति, नारकक्षेत्रे बादरानिकायस्थाभावान्मनुष्यक्षेत्र एव तद्भावात् यदुत्तराध्ययने श्रूयते 'हुयासणे जलंतंमि, दडुपुच्चो अणंतसो' इत्यादि तदग्निसदृशद्रव्यान्तरापेक्षया अबसेयम्, सम्भवन्ति च तथाविधशक्तिमन्ति द्रव्याणि तेजोलेश्याद्रव्यवदिति, असुरसूत्रे विग्रहगतिको नारकवत् अविग्रहगतिस्तु
(GJIGJEJIGJE
KOLOJİC
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित... आगमसूत्र [०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्तिः
127~
१.४ श० ४-५ उ.
