________________
आगम
"भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-२ शतक [१३], वर्ग , अंतर्-शतक [H], उद्देशक [१-१०], मूलं [४६९-४९८] + गाथा
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[४६९४९८]
श्रीभग० | पुनस्तान्येवानुभूय मरिष्यते तदा तदवधिमरणमुच्यते, तद्व्यापेक्षया पुनस्तद्ग्रहणावधिं यावजीवस्य मृतत्वात् , सम्भवति च गृही- १३ श० लघुवृत्ती | तोज्झितानां ग्रहणं, परिणामवैचित्र्यात् , 'आइयंतिमरणं ति अत्यन्ते भवमात्यन्तिकं तच्च तत् मरणं च २, यानि हि नारका
७ उद्देशः घायुष्कतया कर्मदलिकान्यनुभूय म्रियते, मृतश्च न पुनस्तान्यनुभूय मरिष्यत इत्येवं यन्मरणं तत्तद्रव्यापेक्षया अत्यन्तभावित्वादात्यन्तिकमिति, बालमरणम्-अविरतमरणं, पण्डितमरणं-सर्वविरतमरणं। तत्रावीचिकमरणं पञ्चधा द्रव्यादिभेदेन, द्रव्यावीचिकमरणं चचतुर्की नारकादिभेदात् , तत्र नारकद्रव्यावीचिकमरणमाह-'जपणं'ति, यद्-यस्माद्धेतो रकद्रव्ये नारकजीवत्वे वर्तमाना
मरन्तीति योगः, 'नेरइयाउयत्ताए'त्ति नैरयिकायुष्कतया, गहियाई स्पर्शनतः, 'बदाई' बन्धनतः, 'पुट्ठाई' पोषितानि प्रदे-1 Rशप्रक्षेपतः 'कडाई' विशिष्टानुभागतः 'पट्ठवियाई' स्थितिसम्पादनेन निविट्ठाई जीवप्रदेशेषु 'अभिनिविद्वाई' जीवप्रदेशेष्वमि
व्याप्त्या निविष्टानि, अतिगाढतां गतानीत्यर्थः, 'अभिसमण्णागयाई' अभिसमन्वागतानि उदयावलिकायामागतानि द्रव्याणि || 'निरंतर ति निरन्तरम्-अव्यवच्छेदेन, सकलसमयेष्वित्यर्थः, नियन्ते विमुञ्चन्तीत्यर्थः, 'इतिकट्ट'त्ति इतिहेतो रकद्रव्यावीचिकमरणमुच्यत इति एवं जाच भावाबीचियमरणे'त्ति, इह यावत्करणाकालावीचिकमरणं स्यादिति, भवावीचिकमरणमपि द्रष्ट-10 व्यम् , तच्चेदं सूत्रम्-'कालावीइयमरणे णं भंते ! कइविहे पण्णत्ते, गोयमा! चउबिहे पण्णत्ते, तं०-नेरइयकालावीइमरणे ४, से केणद्वेणं भंते ! एवं वुच्चइ-नेरइकालावीइमरणे ?, गोयमा! जणं नेरइया नेरइयकाले वट्टमाणे त्यादि, एवं भवावीचिकमरणमप्यध्ये-18
यम् , नैरयिकद्रव्यावधिमरणसूत्रे जपणमित्यादि, एवं चेहाक्षरघटना-नैरयिकद्रव्ये वर्तमाना- ये नैरयिका यानि द्रव्याणि साम्प्रतं A मियन्ते-त्यजन्ति तानि द्रव्याण्यनागतकाले पुनस्ते इति गम्यम् , मरिष्यन्ते-त्यक्ष्यन्तीति यत्तत् नैरयिकद्रव्यावधिमरणमुच्यते |
गाथा
दीप अनुक्रम [५६३५९३]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-०५], अंगसूत्र-[०५] “भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्तिः
~113