________________
आगम
"भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-२ शतक [१३], वर्ग , अंतर्-शतक [H], उद्देशक [१-१०], मूलं [४६९-४९८] + गाथा
(०५)
प्रत
श्रीभग
सूत्रांक
[४६९४९८]
मानत्वात् , तथाविधलेष्ट्वादिवत् , अचेतनत्वाच्चाकाशवत् , यच्चोक्तम्-जीवेन व्यापार्यमाणत्वाजीवः स्यात् ज्ञानवत् तदनैकान्तिकं, १३ लघुवृत्ती जीवव्यापारणस्य जीवादत्यन्तं भिन्नखरूपेऽपि दात्रादौ दर्शनादिति । 'रूवि भंते ! भास'ति रूपिणी भदन्त ! भाषा श्रोत्रस्या- उद्देशः
नुग्रहोपघातकारित्वात् तथाविधकर्णाभरणादिवत् , अथारूपिणी भाषा, चक्षुषाऽनुपलभ्यमानत्वात् धर्मास्तिकायादिवदिति शंकातः प्रश्नः, उत्तरं तु रूपिणी भाषा, यच्च चक्षुरग्राह्यत्वमरूपित्वसाधनायोक्तं तदनैकान्तिकं, परमाणुवायुपिशाचादीनां रूपवतामपि चक्षुग्राह्यत्वेनामिमतत्वादिति । 'सचित्तेचि उत्तरं तु 'नो सचित्ता' जीवनिसृष्टपुद्गलसंहतिरूपत्वात् तथाविधलेष्ठुवत् । तथा । 'जीवा भंते! भास'त्ति जीवन्तीति जीवाः-प्राणधारणस्वरूपा भाषा उत तद्विलक्षणेति प्रश्नः, अत्रोत्तरम्-'नो जीवा'-उच्छ्वा| सादिप्राणानां तस्या अभावादिति, इह कश्चिदाह-अपौरूपेयी वेदभाषा, तन्मतं मनस्वाधायाह-'जीवाणं'ति उत्तरं तु जीवानां भाषा, वर्णानां ताल्वादिव्यापारजन्यत्वात् , ताल्वादिव्यापारस्य च जीवाश्रितत्वात् , यद्यपि चाजीवेभ्यश्शब्द उत्पद्यते तथापि नासौ भाषा, पर्याप्तिजस्खैव शब्दस्य भाषात्वेनाभिमतत्वादिति । तथा 'पुटिव'ति अत्रोत्तरम्-नो पूर्व भाषणात् भाषा स्वात, मृत्पिण्डावस्थायां |घट इव, भाष्यमाणा निसर्गावस्थायां वर्तमाना भाषा, घटावस्थायां घटस्वरूपमित्र, नो-नैव भाषासमयष्यतिक्रान्ता, भाषासमयो| निसृज्यमानावस्थातो याबद्भापापरिणामसमयः तं व्यतिक्रान्ता या सा भाषा स्यात् , घटसमयातिकान्तघटवत् ,कपालावस्थ इत्यर्थः।। il'पुम्बि भंते'ति अत्रोत्तर-नो-नैव प्राग् निसर्गसमयाद् भाषा द्रव्यभेदेन भिद्यते, भाष्यमाणा भाषा भिद्यते, अयमत्राभिप्रायः-इह | कश्चिन्मन्दप्रयत्नो वक्ता स्यात् , स चाभिन्नान्येव शब्दद्रव्याणि निसृजति, तानि च निसृष्टान्यसङ्ख्येयात्मकत्वात् परिस्थरत्वाच्च
२०२।। HIविभज्यते, विभज्यमानानि चासङ्ख्येयानि योजनानि गत्वा शब्दपरिणामत्यागमेव कुर्वन्ति, कश्चित्तु महाप्रयत्नः सात, स
गाथा
FLOE ADSHIRID ORICATIOCHOOTHRADHIDHIDHIDHIADE
दीप अनुक्रम [५६३५९३]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-०५], अंगसूत्र-[०५] “भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्तिः
~110~