________________
आगम
(०५)
"भगवती- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) भाग-१
शतक [५], वर्ग, अंतर्-शतक H, उद्देशक [१], मूलं [१७६-१७८] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[०५], अंगसूत्र-[०५] "भगवती" मूलं एवं दानशेखरसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक [१७६१७८]
गाथा
श्रीभगदक्षिणमिति, 'आगच्छति'त्ति आगच्छतः, क्रमेणैवास्तं यात इति, इह चोद्गमनमस्तमयं च द्रष्ट्रलोकविवक्षयाऽवसेयं, तथाहिलघुवृत्ती
हा५शतके येषामदृश्यौ सन्तौ दृश्यौ तौ रवी स्थातां ते तयोरुद्गमनं व्यवहरन्ति, येषां तु दृश्यौ सन्ताबदृश्यौ स्तस्ते तयोरस्तमनं व्यवहरन्ति ।१ उद्देश: इत्यनियतावुदयास्तमयौ, आह च-"जह २ समए २ पुरओ संचरइ भक्खरो गयणे । तह २ पुरओऽवि नियमा जायइ रयणीय HIभावत्थो ॥शा एवं च सइ नराणं उदयस्थमणाई होतऽनिययाई । सइ दिसिमेए कस्स य किंची ववदिस्सए नियमा ।।२।। सइ |
चेव य निद्दिडो, भद्दमुहुत्तो कमेण सम्वेसि । केसिंची दाणिपिय विसयपमाणो रखी जेसि ॥३॥" इत्यादि, अनेन च सूर्यस्य चतसृषु दिक्षु गतिरुक्ता, ततथ ये मन्यन्ते सूर्यः पश्चिमसमुद्रं प्रविश्य पाताले गत्वा पुनः पूर्वसमुद्रे उदेति तन्मतं निषिद्धं, इह च सूर्यस्य सर्वतो गमनेऽपि प्रतिनियतत्वात् प्रकाशस्य रात्रिंदिवस विभागोऽस्ति, तं क्षेत्रभेदेन दर्शयन्नाह-'जया 'ति (स. १७६) इह सूर्यद्वयभावादेकदैव दिग्द्वये दिवस उक्तः, इह यद्यपि दक्षिणाद्धे तथा उत्तराद्धे इत्युक्तं तथाऽपि दक्षिणभागे उत्तरभागे चेति | बोद्धव्यं, अर्द्धशब्दस्य भागमात्रार्थत्वात् , यतो यदि दक्षिणाढ़ें उत्तरार्द्धं च समग्र एवं दिवसः सात् तदा कथं पूर्वेणापरेण च रात्रिः स्थात् इति वक्तुं युज्येत ?, अर्द्धद्वयग्रहणेन सर्वक्षेत्रस्य गृहीतत्वात् , इतश्च दक्षिणा दिशब्देन दक्षिणादिभागमात्रमवसेयं, न त्वर्द्ध, यतो यदापि दक्षिणोत्तरयोः सर्वोत्कृष्टो दिवसः स्यात् तदापि जम्बूद्वीपस्य दशभागत्रयप्रमाणमेव तापक्षेत्रं तयोः प्रत्येकं स्यात् । दशभागद्वयमानं च पूर्वपश्चिमयोः प्रत्येकं रात्रिक्षेत्रं स्यात् , तथाहि-पल्या मुहत्तः किल सूर्यो मण्डलं वृत्ताकारं जम्बूद्वीपं पूरयति । उत्कृष्टदिनं चाष्टादशभिर्मुहूर्तरुक्तः, अष्टादश च षष्टेर्दशभागत्रितयरूपाः स्युः, यदाऽष्टादशमुहूर्तो दिवसस्तदा रात्रि-दशमुहूर्ता। स्यात् , द्वादश च पटेर्दशभागद्वयरूपाः स्युः, तत्र च मेरु प्रति नव योजनसहस्राणि चत्वारि शतानि पडशीत्यधिकानि ९४८६ IN
artyrsana MARATHerestinagadiyasristian mantimeligion
tanSTARRIASTHAHATERINTER
दीप अनुक्रम [२१५२१८]
~144