________________
३२०. भोगेच्छा निवृत्तिरुपं वैराग्यं ।
અર્થ – ભોગની ઇચ્છાનો ત્યાગ તે વૈરાગ્ય.
અર્થ
३२१. न च संसारभीरुतां विना धर्माधिकारो नाम । ભવભય વિના ધર્મનો અધિકાર પ્રાપ્ત થતો નથી. ભવનિર્વેદ વિના નિર્વાણની નિર્મળ ભાવના પ્રગટ થતી જ નથી. સંસાર ઉ૫૨ જેનું મન હોય તેનું મન મોક્ષ ઉપર ન હોય. સંસારના રાગીને મોક્ષનો રાગ ન હોય. એ તો સંસાર પ્રત્યે વૈરાગી બને તો જ મોક્ષનો રાગી બની શકે.
-
३२२. देहबलं यदि न दृढं तथापि मनोधृति बलेन यतितव्यम् । तृषितः पात्राभावे करेण किं नो जलं पिबति ? અર્થ – જે સંયમસાધનામાં દેહબળ મજબૂત ન હોય તો પણ મનના શ્રૃતિ બળવડે સંયમમાં યત્ન કરવો જોઇએ. તૃષાતુર મનુષ્ય પાણી પીવાના પાત્રના અભાવે શું હાથ વડે પાણી પીતો નથી ? પીવે જ છે. શરીરની શિથિલતાના કારણે સંયમ સાધનામાં મનનો ઉત્સાહ તો ઓસરવો ન જ જોઇએ.
કેટલીક સંયમ સાધનાઓ શારિરીક શક્તિના અભાવે મનના વિર્ષોલ્લાસથી કરવાની હોય છે.
३२३. न खलु केवल गीतार्थस्योपदेशऽधिकारः, संवेगं विनाभिनिवेशेनोत्सूत्रप्ररूपणादिना तस्य महादोष
सम्भवात् ।
અર્થ – સંવેગવિનાના માત્ર ગિતાર્થને પણ ઉપદેશ આપવાનો અધિકાર નથી, કેમકે સંવેગ વગર અભિનિવેશથી ઉત્સૂત્ર પ્રરૂપણા
૨૪૬)
