________________
બાળાના સાદલાને આંચળે કંઇક પોટલી જેવું દેખાતાં બાલ સ્વભાવે કુંવરી નજીક જઇને પોટલી છોડી તો તેમાં બાંધેલી સાત કોડી દેખી. કુમારને કુતૂહલ પેદા થયું. સાત કોડી કેમ બાંધી હશે? ઠીક! જે હોય તે. પણ વિચાર કરતાં સાત કોડી સાથે રહેલા વિદ્યાર્થી મિત્રને આપતાં કહ્યું. હે મિત્ર! ગામમાં તું જા. ને બજારમાં જજે. મીઠાઇવાળાની દુકાનેથી આ સાત કોડીની જેટલી મીઠાઈ આવે તેટલી તું લઈ આવ. પુણ્યશાળીનું કામ કોણ કરવા તૈયાર ન હોય? સૌ કોઇ હોય. કુંવરે મિત્રના હાથમાં સાત કોડી આપી. તે તરત જ બાલમિત્ર દોડતો ગામમાં પહોંચી ગયો. ચાલતા બજારમાં મીઠાઈવાળાની દુકાને પહોંચ્યો.
કંદોઈ તે વખતે સુખડી બનાવતો હતો. વિદ્યાર્થી મિત્ર કંદોઈને મીઠાઇ અંગે પુછવા લાગ્યો. ને મનથી નિશ્ચય કર્યો. ગરમાગરમ સુખડી બની રહી છે. તે જ લઇ જવા દે. કુમારને વાત કરીશ. કુમાર મારી વાત સાંભળી આનંદ પામશે અને મને શાબાશી આપશે. તરત જ પોતાની પાસે રહેલી સાત કોડી કંદોઇના હાથમાં આપીને બદલામાં સુખડી માંગી. સુખડીનું પડીકું લઇને નિશાળ જવાને રસ્તે રવાના થયો. વેગે આવીને કુમારના હાથમાં આપી. બાજુમાં બાળા સૂતેલી જ હતી. એક નજર કુમારે બાળા તરફ નાંખી. ઠીક! હજી તો તે ઊંધે છે. હાસ્ય-વિનોદ કરતા પોતાના મિત્રમંડળને પડીકું ખોલીને ભાગ પાડીને સુખડી વહેંચી આપી. પોતે પણ ભાગમાં આવતી લીધી. એક ભાગ સુંદરી માટે પડકામાં રાખ્યો. મિત્ર સહિત કુમાર સુખડીને આરોગી ગયો. પાછળ પાણી પીને સૌ ભણવાને માટે પોત પોતાના સ્થાને ચાલ્યા ગયા. અહીં કુમાર એકલો જ રહ્યો. ને ભણવા બેઠો.
તે બંને વિદ્યાર્થી કુમાર અને કુંવરી વચ્ચે નિર્દોષ નિર્મલ દોસ્તી બંધાઇ હતી. દરરોજ ભણવા કારણે ચર્ચા વિચારણાશંકા સમાધાન કરતા હતા. બંને વચ્ચે નિર્મળ પ્રીતિ બંધાઈ હતી. તક મળતાં કુમાર આજે કુંવરીની મીઠી મશ્કરી કરવામાં પડ્યો. ઊઠે એટલે વાત. ક્યારે જાગે તેની રાહ જોતો કુમાર ત્યાં રહ્યો. તેવામાં જ સુરસુંદરી જાગી. કુમારને જોતા સફાળી બેઠી થઇ ગઈ. હજી સ્વસ્થતા પામે તે પહેલાં કુમારે કહ્યું, હે સુર! આ તારો ભાગ છે. તે આરોગી પછીથી ભણજે.
સુરસુંદરી એકીટસે કુમારની સામે જોઈ રહી. વિચારવા લાગી. સુખડી શું?.ભાગ શું? મને તો કંઈ જ ખબર નથી. અમરને પુછવા લાગી. સુખડી કોણ લાવ્યું? શા માટે આજ સુખડી ખાવાની? કોઇ પ્રસંગ છે? કુમાર કહે, ના! કોઈ પ્રસંગ નથી. તું સૂતેલી હતી. અમે સૌ અહીં આવ્યા તારા વસ્ત્રના છેડે ગાંઠ બાંધેલી પોટલી જોઈ. સહજતાથી ખોલી. તો સાત કોડી નીકળી. મેં તેની સુખડી મંગાવી. બધાને ગળ્યા માં કરાવ્યા. ને ત્યારે તો તું સૂતી હતી. તારો ભાગ રાખીને બધાને સુખડી વહેંચી દીધી. આ વાતમાં તુ સંશય ન રાખતી. નિરાંતે તારો ભાગ તું આરોગી જા.
આ વાત સાંભળતા કુંવરીને તો સખટ ચટકો લાગ્યો. ગુસ્સો પણ સાથે આવ્યો. કુમારને કહેવા લાગી, – રે અવગુણી! બીજાનું દ્રવ્ય લઈને ખરચીને ઉજાણી કરાવી. આ તારી હોશિયારી? પારકા પૈસે દિવાળી? એમાં તે શી ભલાઇ કરી? ઠીક! સૂતેલી અબળાને આંચળેથી ગાંઠ છોડવી, દ્રવ્ય લેવું, આ તારી ખાનદાની? વળી મને કહ્યા વિના ખડી મંગાવી. મને પુછયા વિના સુખડી વહેચી પણ નાખી. આ તારી મર્દાનગી! તને હક્ક કયો? આવું કરવાનો. મોટા ઘરનો દીકરો. આવા કૃત્યો કરતાં શરમાયો પણ નહિ. આવી કળા ક્યાં શીખી? કોણે શીખવી? આવી કળાએ શું કીર્તિ આબરુ વધશે ખરી? કુમાર મૌન જ રહ્યો છે. કુમરી તો બોલ્ય જ જાય છે. માં જાણે મારો દીકરો સુપુત્ર છે. મારા ઘરનો ભાર ઉપાડશે. મોટા ઘરનો દોઠિયો. નવો શેઠ બની આવ્યો. માં જાણે મારો દીકરો કુળનો દીવો છે. પણ બધું જ અંધારુ. આ દુષ્કૃત્ય કરતાં શરમ ન આવી? પંડિતે ઘણું માન આપીને વડો બનાવ્યો. એનું આ પરિણામ નદીના પુરની જેમ તારી હોંશિયારી બધી વહી ગઈ. આટલું બોલી કુંવરી કંઈક શાંત થઈ. ત્યારે કુમારે ઠંડે કલેજે જવાબ આપ્યો આવી નાની શી વાતમાં
(મહાસતી શ્રી સુરસુંદરીનો રાસ)