________________
ચૌટામાં આવ્યો. આ બાજુ શેઠની દુકાને બેઠેલો નાપિતપુત્ર ભૂખ્યો અને તરસ્યો, બિચારો હવે તો તે રડવા લાગ્યો છે. નાપિત ફરતાં ફરતાં ધનસાર શ્રેષ્ઠીની દુકાને આવ્યો છે. ત્યાં જ પોતાના દીકરાને રડતો જોયો. દીકરાએ બાપને જોયો. દીકરા પાસે આવીને તેનો હાથ પકડીને ઉભો કરી દીધો. દીકરાને લઈને નાપિત ચાલ્યો. શેઠે નાપિતને જતો જોઈ બૂમ પાડી. રે ભાઈ! તું કોનો છોકરો લઈ જાય છે? નાપિત બોલ્યો- શેઠજી! આ દીકરો મારો છે. હું તેને શોધવા નીકળ્યો હતો. તમારી દુકાને રડતો હતો. તેથી હું તેને લઈ જાવું છું. શેઠ કહે- ઊભો રહે ભાઈ, એક ગ્રાહક આવ્યો, મારો માલ ઘણો લઈ ગયો. આ દીકરાને બેસાડીને ગયો, તે ગયો પાછો આવ્યો વી. નાપિતે પોતાની પણ વાત કરી. હજામતના પૈસા લેવા માટે મેં મારા દીકરાને તેની સાથે મોકલ્યો હતો. એકબીજાને ત્યાં બનેલી હકીકતને કહેતાં જાણી લીધું કે નકકી નગરમાં ચોરી કરતાં ચોરનું જ કામ છે. આપણે બંને ઠગાયા. તારે તો હજામતના પૈસા ગયા, જયારે મારે ત્યાંથી તો મૂલ્યવાન વસ્ત્રો લઈ ગયો છે.
બીજે દિવસે સવારે ધનસાર શેઠ અને નાપિત રાજા પાસે પહોંચી ગયા. રાજાને કહેવા લાગ્યા. બીડું ઝડપ્યું, પણ હે મહારાજા! ચોરના હાથે અમે ઝડપાઈ ગયા. અમે જ લૂંટાયા. આ સાંભળીને રાજા વધારે ચિંતિત થયો.
સુરસુંદરીના રાસમાં અખંડ રસ વહી રહયો છે. તે નગરમાં ચોરનો પ્રચંડ ભય વ્યાપ્યો છે. એ પ્રમાણે ચોથા ખંડની ત્રીજી ઢાળ કવિરાજે બંગાલ રાગમાં સમાપ્ત કરી છે.
ચતુર્થ ખંડે ત્રીજી ઢાળ સમાપ્ત
(દોહરા) વાત સુણી નૃપ દુઃખ ધરે, ચોરનું અગમ ચરિત્ર; પુનરપિ પડહ વજાવિયો, નગરમાંહી સુપવિત્ર. ૧ સોદાગર પરદેશીઓઆવ્યો છે એક ત્યાંહી; પુર બાહિર ને ઉતર્યો, તિણે છખ્યો પડહ ઉચ્છાંહી. ૨ કામ પતાકા નામ એક, ગણિકા પડહ છબંત; સોદાગર ગણિકા બિહું, નિજ નિજ ઘર આવંત. ૩ ઇભ્ય-રુ૫ તસ્કર કરી, ગયો ગણિકા ધામ;
વેશ્યા આદર બહુ દીએ, આપ્યું બેસણ ઠામ. ૪ ભાવાર્થ
બેનાતટ નગરના રાજા ગુણપાલ ઘણા જ ચિંતાતુર બની ગયા છે. ધનસાર શેઠ અને નાપિત પણ લૂંટાયા. આ સાંભળી રાજા વધારે દુઃખી થયો. આ ચોર ને કળી નશકાય, ગતિ કા ન જાણી શકાય તેવા ગહન ચરિત્રથી રાજા વધુ દુઃખી થવા લાગ્યા. ચોરને માટે જે લોકો સાહસ કરે છે, તેનું ઘર-દુકાન લૂંટાય છે. પોતાની પ્રજાનું દુઃખ જોઈ શકતા
(મહાસતી શ્રી સુરસુંદરીનો રાસ)