Page Text
________________
પ્રદેશ મધ્ય-કલિંગ ગણાતો. ઋષિકુલ્યાથી ઉત્તરમાં ગંગા-નદી સુધીના પ્રદેશને ઉત્તર-કલિંગની પ્રસિદ્ધિ મળી હતી. આ પ્રદેશનું બીજું નામ ઉત્કલ દેશ પણ હતું. આનું મુખ્ય નગર તોષાલી-કનકપુર ગણાતું. જે કુમારગિરિની ગરવી-ગોદમાં જ કિલ્લોલ કરતું હતું. આ ત્રણે વિભાગોની સામૂહિક ઓળખાણ “ત્રિકલિંગ” તરીકેની હતી.
ઉત્તર કલિંગની રાજ્ય સીમા ઉત્તરમાં ગંગા તથા ગયાથી પ્રારંભીને દક્ષિણમાં ગોદાવરી સુધી લંબાતી હતી. એની પૂર્વમાં બંગાળનો મહાસાગર અને પશ્ચિમમાં મહારાષ્ટ્રીયોથી ભરપૂર અસ્મક દેશ હતો. આ કલિંગને મગધ રાજ્ય જેવું પડોશી સામ્રાજય મળ્યું હતું. મગધની ઉત્તરમાં વૈતરણી, દક્ષિણમાં મહેન્દ્રગિરિ અને પશ્ચિમમાં અમરકંટકની ગિરિમાળા હતી. આ પર્વતશ્રેણી લંબાતી લંબાતી છેક કલિંગમાં જઈ પહોંચતી હતી.
આમ, કલિંગ દેશ ત્યારે કુદરતી સૌંદર્યના એક કમનીય ક્રીડાંગણની કીર્તિને વર્યો હતો. કારણ કે વન જંગલો, પર્વત શ્રેણીઓ અને નદીઓથી ભરપૂર આ પ્રદેશ હતો. એ વખતે ભારતવર્ષમાં દેશી-વિદેશી આક્રમણોની ઘણી મોટી વિભીષિકા રહેતી હતી, પણ બીજા બધા રાજ્યોની અપેક્ષાએ કલિંગ વધુ નિર્ભય રહી શક્યું હતું. કારણ કે કુદરતે પણ એની આસપાસ અનેક સંરક્ષક બળો છૂટે હાથે વેર્યા હતા. દુર્ભેદ્ય પહાડો, સાગર સમી વિશાળ નદીઓ, દિવસે પણ સૂર્યપ્રકાશ જેમાં પ્રવેશ ન મેળવી શકે, એવા તો ગાઢ અરણ્યો ઈત્યાદિ કુદરતી રચના, કોટ-કિલ્લા બનીને કલિંગને સુરક્ષિત રાખવામાં દિન-રાત પોતાનો ફાળો આપતી હતી. - કલિંગ હાથીઓનો દેશ ગણાતો. કલિંગના હાથી વખણાતા. એ વખતે યુદ્ધ જીતવાનો સફળ ઉપાય હાથીઓ લેખાતા. આ દૃષ્ટિએ પણ કલિંગનું મહત્ત્વ ઘણું-ઘણું હતું. આ સિવાય વાણિજ્ય-વેપારની અપેક્ષાએ પણ કલિંગનું સ્થાન ઠીક ઠીક અગ્રગણ્ય હતું. તદુપરાંત ધાર્મિક દૃષ્ટિએ પણ કલિંગ તપોધનો અને તપોવનોનો દેશ ગણાતો. ભગવાન શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુનો પ્રભાવ આ દેશમાં પણ વિશેષ હતો. આમ તો નાનામોટા અનેક મંદિરો અને તીર્થો કલિંગને વિખ્યાત તીર્થધામનો મહિમા
મહારાજા ખારવેલ ૧૧૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ ૬૯
| SR No. | 006183 |
| Book Title | Maharaja Kharvel |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Purnachandrasuri |
| Publisher | Panchprasthan Punyasmruti Prakashan |
| Publication Year | 2016 |
| Total Pages | 178 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |