________________
પાયામાંથી હચમચી ઉઠ્યા. પુષ્યમિત્ર આમ તો બૃહદરથનો સેનાપતિ હતો. પણ એણે બળવો પોકાર્યો. સેનાપતિમાંથી સરમુખત્યાર બનીને, તલવારના જોરેય વૈદિક ધર્મનો પ્રચાર કરવાની ઝનૂની પ્રતિજ્ઞા સાથે પુષ્યમિત્ર મગધના સિંહાસને ચઢી બેઠો અને જૈન તેમજ બૌદ્ધ શ્રમણો સામે એ એવો વિષ ઓકવા માંડ્યો કે, ખારવેલ જેવા શાંતિપ્રિય રાજવીને ધર્મનું યુદ્ધ લઈને મગધ પર ચઢી આવવાની અને પુષ્યમિત્રનો ફાંકો ઉતારવાની ફરજ અદા કરવી પડી !
જે પ્રિયદર્શી અશોકે બૌદ્ધ ધર્મના પ્રચારનો શંખ ફુક્યો, એનો જ પૌત્ર સમ્રાટ સંપ્રતિ જૈનશાસનનો પ્રચંડ-પ્રચારક બન્યો. આને પણ કાળ અને કુદરતની એક આશ્ચર્યકારી રમત જ ગણવી રહીને? અવંતિપતિ તરીકે પ્રખ્યાત બનીને સમ્રાટ સંપ્રતિએ એક દૃષ્ટિએ પ્રિયદર્શી કરતાય સવાઈ પ્રતિષ્ઠા મેળવી. એમણે પોતાના જીવન દરમિયાન પૃથ્વીને મંદિરોથી અને મંદિરોને મૂર્તિઓથી મંડિત બનાવવાનો જે પ્રચંડ પુરૂષાર્થ કર્યો, તેમજ દૂરદૂરના દેશોમાં જૈન શાસનના પ્રચાર-પ્રસાર ખાતર જે તમન્નાઓ સેવી, એથી એમનું સંપૂર્ણ જીવન જૈન-ઇતિહાસે સુવર્ણની શાહીથી આલેખ્યું.
સમ્રાટ સંપ્રતિમાં એક અપ્રતિમ ધર્મ જ સંદેશવાહકની જેમ અજોડ રાજ્યકર્તાની કુશળતા પણ ભારોભાર ભરેલી હતી. એથી દૂર-દૂર દક્ષિણપંથ અને સૌરાષ્ટ્રમાં પણ એમણે પોતાની આણ ફેલાવી.
શ્રી સુહસ્તિસૂરિજીના સદુપદેશથી ધર્મવાસિત બનીને સમ્રાટ સંપ્રતિએ લગભગ સવા કરોડ જિનમૂર્તિઓ ભરાવી, ૩૬ હજાર પ્રાચીન જિનમંદિરોનો ઉદ્ધાર કરાવ્યો, સવા લાખ જિનમંદિરોનું નિર્માણ કરાવ્યું અને ૭૦૦ દાન શાળાઓ ઉભી કરાવી. નામનાની કામના વિના ભરાવાયેલી સમ્રાટ-સંપ્રતિની એ જિન-મૂર્તિઓનો પ્રભાવ આજે પણ અનોખો જ રહ્યો છે. કોઈ લેખ-શિલાલેખ વિના જ વિશિષ્ટ પ્રકારની આહલાદક મુખમુદ્રાના યોગે જ એ જિનબિંબો જુદા તરી આવતા હોવાથી આજેય એના દર્શકો બોલી ઉઠે છે કે, ચોક્કસ આ સર્જન સમ્રાટ સંપ્રતિ મહારાજાનું જ હોવું જોઈએ !
~~~ મહારાજા ખારવેલ
S0 SSN
NNN CON