________________
આવા આ શોભનરાયની પાંચમી પેઢીએ અને વીરનિર્વાણના ૧૪૯માં વર્ષે ચંડરાય નામનો રાજવી થયો. ચંડરાય બળવાન હતો અને ધર્મવાન પણ હતો. કલિંગની પ્રજાના ઘડતર માટે એણે અભૂતપૂર્વ યોગદાન કરેલ. પણ એની સામે મગધમાંથી એક એવો પડકાર આવ્યો કે, એ કલિંગની કીર્તિને અણનમ રાખવામાં ધારી સફળતા ન મેળવી શક્યો અને સ્વતંત્ર રહેલાં કલિંગ પર મગધની સત્તાનો સાણસો ભીંસાઈ ગયો.
કલિંગના સિંહાસને જયારે ચંડરાયનું રાજ્ય તપતું હતું, ત્યારે મગધ સામ્રાજ્યની ધુરા આઠમો નંદ સંભાળતો હતો. એણે કલિંગ સામે યુદ્ધ જાહેર કર્યું અને એ વિજયી બન્યો. કલિંગની ધરતી પર વિજય મેળવવા છતાં કલિંગની જનતાના જિગરમાં જડાઈ ગયેલી સ્વતંત્રતાની ખુમારીને નંદ રાજા ખત્મ કરી શક્યો નહોતો. અધૂરામાં પૂરું આ યુદ્ધમાં કલિંગની કીર્તિ સમી કલિંગ-જિનની સુવર્ણ-પ્રતિમાનું પણ નંદે અપહરણ કર્યું હતું. એથી કલિંગ વહેલી તકે સ્વતંત્ર બનવા ઝૂરી રહ્યું હતું.
શોભનરાયની પાંચમી પેઢીએ મગધની આણ નીચે કેદ કરાયેલું કલિંગ ઝાઝો સમય સુધી આ બંધનમાં ન રહ્યું. થોડા વખત બાદ શોભનરાયની આઠમી પેઢીએ ક્ષેમરાજ નામના રાજવીના કાળમાં કલિંગ પુનઃ પોતાની સ્વતંત્રતા મેળવીને જ જંપ્યું ! “કલિંગજિન”ની પ્રાપ્તિ જોકે હજી બાકી હતી. આ પ્રતિમા મેળવ્યા બાદ જ સ્વતંત્રતાની સાચી ખુમારી માણી શકાય. એનો પૂરો ખ્યાલ હોવાથી કલિંગ એવી શક્તિના અવતરણને પ્રાર્થી જ રહ્યું હતું કે, જે શક્તિ “કલિંગજિન”ને સન્માનભેર પુનઃ પ્રાપ્ત કરે અને કલિંગની કીર્તિને પુનઃ દિગદિગંતમાં ફેલાવે ! પરંતુ કલિંગ આ આકાંક્ષા પૂર્તિની દિશામાં પગલું-પગલું આગે બઢ, એ પૂર્વે જ મગધ-સમ્રાટ અશોકનું એક એવું જોરદાર આક્રમણ આવ્યું કે, કલિંગની રહીસહી કીર્તિના કોટ-કાંગરા પણ હચમચી ઉઠીને માટીમાં મળી ગયા અને હજારો માનવોની લોહીથી લથપથ લાશો ઉપર પગ મૂકીને અશોકે “કલિંગ-વિજય”ની ઉજાણી કરી પણ આ યુદ્ધમાં થયેલી
૫૬
૨૫૦૦૦
~~~~~~~~~~~~~ મહારાજા ખારવેલ