________________
દોઢ શતાબ્દી જેટલા રાજય-કાળ દરમિયાન બનવા પામેલી મહત્ત્વની ઘટનાઓનું સરવૈયું કંઈક આવું તારવી શકાય
• મગધનું સામ્રાજ્ય ઠીક-ઠીક વિકસિત થયું. પોતાના બાહુબળે નંદોએ ઘણા-ઘણા રાજયોને મગધની આણ નીચે લાવી મૂક્યા.
• મંત્રીશ્વર કલ્પકના કુળમાં શ્રી શકટાલપુત્ર શ્રી સ્થૂલભદ્રજીની ત્યાગ-વિરાગની અજબ-ગજબની ઘટના ઘટી.
• કલિંગની સ્વતંત્રતા સામે સંગ્રામ જાહેર થયો અને મગધે એમાં વિજય મેળવ્યો. કલિંગજિન તરીકે પ્રખ્યાત કુમારગિરિ પરની શ્રેણિક મહારાજા દ્વારા નિર્મિત એ સુવર્ણ પ્રતિમાનું અપહરણ થયું. એને મગધમાં સ્થાપિત કરવામાં આવી.
• અંતિમ શ્રુતકેવલી શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજી યુગપ્રધાનપદે પ્રતિષ્ઠિત થયા. મગધ બાર વર્ષના દુકાળમાં સપડાયું. પાટલિપુત્રમાં આગમ-વાચના થઈ. નેપાળમાં મહાપ્રાણધ્યાનસ્થ શ્રી ભદ્રબાહુ-સ્વામીજી પાસે જઈને શ્રી સ્થૂલભદ્રજી ચૌદ પૂર્વના અભ્યાસી (૧૦ પૂર્વ અર્થ સાથે ૪ પૂર્વ મૂળ) બન્યા.
• અંતિમ શ્રુતકેવળી શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીજી કલિંગને તીર્થધામ બનાવનારા કુમારગિરિ પર્વત પર ૧૫ દિવસનું અનશન આદરીને સ્વર્ગવાસી બન્યા.
• મગધની રાજસભામાં ચાણક્યનું અપમાન થતા એણે નંદવંશનું નિકંદન કાઢવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી અને નંદોના નાશ પર મૌર્યવંશના મંડાણ થિયા.
આમ, લગભગ દોઢ શતાબ્દી જેટલા નંદરાજાઓ રાજ્યકાળમાં ઘણી-ઘણી એવી ઘટનાઓ બની કે, જેથી ક્યાંક મગધની મહાનતામાં ચાર-ચાર ચાંદ લાગ્યા, તો ક્યાંક મગધની મહાનતા પર કાજળનો કૂચડો ફરી વળ્યો! લગભગ આ નવે નંદોએ પોતપોતાના શાસનકાળ દરમિયાન જૈન ધર્મના ભક્ત તરીકે અનેક કર્તવ્યો અદા કર્યા અને પોતાનું જૈનત્વ દીપાવ્યું. એથી ટૂંકમાં ક્રમશઃ એ નંદ-રાજ્યોમાં ડોકિયું કરી લેવું જ રહ્યું.
જજ
મહારાજા ખારવેલ
