________________
વાત પામી ગયો એ પંડિતે નંદને કહ્યું : તમે મારી દીકરી સાથે લગ્ન કરવા કબૂલ થાવ, તો જ આ સ્વપ્નનો ફલાદેશ હું તમને કહું.
નંદે પંડિતની વાત સ્વીકારી લીધી, એથી પંડિતે કહ્યું : નંદ ! તમે મહા ભાગ્યશાળી છો, આ સ્વપ્ન એમ સૂચવે છે કે, તમને આ પાટલિપુત્રનું રાજ્ય મળશે ! અને બન્યું પણ બરાબર આમ જ! ફલાદેશનાં આ જાતનાં કથન બાદ થોડા જ દિવસોમાં પાટલિપુત્રના પરાક્રમી રાજા ઉદાયી વિનયરત્ન દ્વારા નિઃસંતાન મૃત્યુ પામતા, મંત્રીઓએ દિવ્ય દ્વારા નવા રાજાની ચૂંટણી કરવાનો નિર્ણય કર્યો અને હાથણીએ નંદ પર રાજ્યનો કળશ ઢોળતા મગધના આકાશે નંદવંશનો સૂર્યોદય થયો.
નંદવંશનું રાજય મગધનાં સિંહાસન પર બરાબર નવ રાજાઓ સુધી ચાલ્યું. નવનંદના એ યુગ દરમિયાન મગધમાં ઘણી-ઘણી નવા-જૂનીઓ થઈ. નંદવંશની સાથોસાથ મગધને એક અત્યંત બુદ્ધિશાળી મંત્રીવંશની પણ ભેટ મળી. નંદવંશનો પ્રારંભ લગભગ શ્રી જંબૂસ્વામીજીના નિર્વાણ પૂર્વે થયો, જ્યારે આવા સુદઢ મંત્રીવંશનો પ્રારંભ શ્રી જંબૂસ્વામીના પટ્ટધર શ્રી પ્રભવસ્વામીજીના અસ્તિત્વ કાળ દરમિયાન થયો. આ મંત્રીવંશના આદ્યપુરૂષ તરીકે કલ્પકનું નામ આજ સુધી ઇતિહાસના પાને અમર રહી શક્યું છે.
નંદવંશના લગભગ ૧૫૦ વર્ષના રાજ્યકાળ દરમિયાન મગધ અને કલિંગને પણ અસર કરનારી સારી-નરસી અનેક ઘટનાઓ બની હોવાથી મહારાજા ખારવેલ સમક્ષ ઉપસ્થિત થયેલી અમુક પરિસ્થિતિઓનું હાર્દ સમજવા નંદવંશના રાજ્યકાળને ક્રમશઃ ટૂંકમાં જાણી લેવો અત્યંત જરૂરી હોઈ, હવે નંદવંશના નવ નંદોની સામાન્ય ઝાંખી મેળવીને પછી આગળ વધીશું.
~~~~~~~ મહારાજા ખારવેલ
