________________
અપ્રસિદ્ધ-પ્રાયઃ ઇતિહાસને પ્રસિદ્ધિમાં લાવવા લખાતી આ વાર્તાના પ્રવેશ રૂપે અને આ કથાની પાર્શ્વભૂમિકા રૂપે થતી આટલી રજૂઆત પછી એ વાત પણ જણાવવી જરૂરી છે કે, મહારાજા ખારવેલનું ખરા સ્વરૂપમાં દર્શન મેળવવા, એમના ચરણ ચિહનો જ્યાં પડ્યાં છે, એ કાળસાગરના કિનારેથી પાછા હટીને ૩૦૦ વર્ષ સુધીનો ભૂતકાલીન પ્રવાસ ખેડતા-ખેડતા છેક ભગવાન શ્રી મહાવીર પ્રભુ નિર્વાણ પામ્યા, એ ઘડી-પળ સુધીની સીમાએ પહોંચવું જ રહ્યું. કારણ કે એ સમયથી અને એ સમયના રાજવીઓથી આ કલિંગ ચક્રવર્તીની કથા ઓછાવત્તા અંશે સંબંધિત રહી છે. પ્રભુના નિર્વાણ પછીના ૩૦૦ વર્ષોનો પરિચય મેળવ્યા વિના, આ ગાળામાં થયેલા રાજવીઓની ઝાંખી મેળવ્યા વિના તેમજ મગધ અને કલિંગ વચ્ચેના સ્નેહ અને સંગ્રામોની માહિતી મેળવ્યા વિના મહારાજા ખારવેલની શબ્દ-મૂર્તિને મનભર નિહાળવી અશક્ય ગણાય ! એથી આ ત્રણસો વર્ષોના કાળ-સાગરના કિનારે, ચાલો, એક લટાર મારી આવીએ અને પછી મહારાજા ખારવેલના વ્યક્તિત્વના દર્શન કરવા ઉપરાંત એમાંથી જૈનત્વને જવલંત બનાવવાની પ્રેરણાના પીયૂષને ખોબે ખોબે પીવાની તાકાત અને તૈયારી કેળવીએ !
મહારાજા ખારવેલ
