________________
પાષાણ જાણે ઇતિહાસની કહાણી કહેતો કહેતો એ નવનિર્માણમાં જડાઈ રહ્યો હતો !
ગરવા ગઢ ગિરનાર પર, નવાં દેરાં ચણાઈ રહ્યાં હતાં અને જૂનાં દેરાંઓ પર પણ નવનિર્માણની કથાઓ કંડારાઈ રહી હતી!
ગુજરાતની ઝંડી નીચે સોરઠ હજી હમણાં જ આવી ઊભું હતું. મહારાજ સિદ્ધરાજે પોતાના બાહુબળ, જંગ જીતીને સૌરાષ્ટ્રને સર કર્યું હતું અને એને ગુજરાતનું એક અવિભાજ્ય અંગ બનાવ્યું હતું!
કાંડામાં કૌવત અને પ્રજ્ઞામાં પ્રતિભા! વાણીમાં વફાદારી અને બુદ્ધિમાં બળ ! સજ્જનમંત્રી એક ધર્મપ્રેમી અને સિદ્ધરાજનો અનુગ્રહ મેળવનારા જૈન અમાત્ય હતા. અને સોરઠને સર કર્યા પછી સોરઠના દંડનાયક તરીકેનો અભિષેક સિદ્ધરાજે સજ્જન મંત્રીના શિરે કર્યો !
દષ્ટિમાં દીર્ઘ-દર્શિતા હતી અને સ્વભાવમાં સ્નેહ-સંપાદન કરવાની કુનેહ હતી ! સજ્જને જૂનાગઢમાં પોતાનું મુખ્ય મથક ઊભું કર્યું અને થોડા દિવસોમાં તો આખા સૌરાષ્ટ્રનો સ્નેહ દંડનાયકે મેળવી લીધો. સોરઠના ખૂણે ખૂણેથી વહેતી, સ્નેહની સરિતાઓનાં વહેણ સજ્જન ભણી વળ્યાં અને સરિતાઓ જૂનાગઢમાં ઠલવાઈ ! જાણે સરિતાઓ સમર્પિત થઈ ગઈ !
દંડનાયકે એક દિવસ ગિરનારનો સાદ સાંભળ્યો. એમણે જોયું, તો કાળનાં ખળ ખળ વહી જતાં જળમાં ગિરનારનાં દેરાંઓનું નૂર ઘસડાઈ ગયું હતું. દેરાંઓ પર જાણે સંહારની લાલ આંખ કતરાઈ ચૂકી હતી. ઈંટ-ઈંટ વચ્ચેથી ચૂનાનાં સ્નેહ સંધાણ સરી પડ્યાં હતાં ! દીવાલદીવાલને ચીરતી ચિરાડો પોતાનું જડબું વધુ ને વધુ પહોળું કરી રહી હતી અને પ્રલયના ઝંઝાનિલના ઝપાટામાં પણ ગઈ કાલ સુધી અણનમ ઊભી શકે, એવું ગિરનારનું દેવ-નગર આજે કાળની એક ફૂંકે જ ઊડી જાય, એવું જર્જરિત બની ઊડ્યું !
૯૬ ; ગિરનારની ગૌરવગાથા.
